Tegen 2026 halveert de Vlaamse regering het opleidingsbudget voor werknemers. Dat blijkt uit een adviesvraag die Minister van Werk Zuhal Demir recent stelde aan de sociale partners. Van de voorziene 89 miljoen euro blijft dan nog 45 miljoen over. Die besparing treft niet alleen de opleidingsinstrumenten zelf, maar ondermijnt ook de kansen van duizenden werknemers om zich om- of bij te scholen in een arbeidsmarkt die schreeuwt om gekwalificeerd talent, aldus Miranda Ulens, Algemeen Secretaris van het Vlaams ABVV.
Van ambitie naar besparing
Het Vlaamse regeerakkoord sprak aanvankelijk over een ambitieus “opleidingsoffensief” als antwoord op de krapte op de arbeidsmarkt en de mismatch tussen vraag en aanbod. Maar die toon is ondertussen gewijzigd. Minister van Werk Zuhal Demir vroeg de sociale partners recent om advies bij het halveren van het opleidingsbudget. En dat terwijl vakbonden én werkgevers net hadden gepleit voor meer investeringen in levenslang leren.
Wat staat er op het spel?
De besparing raakt vier belangrijke instrumenten:
- Vlaams Opleidingsverlof (VOV) – jaarlijks gebruikt door 90.000 werknemers
- Loopbaancheques – essentieel voor reflectie en heroriëntering
- Opleidingscheques – vaak de enige financiële steun voor kortgeschoolden
- Opleidingskrediet – voor intensieve omscholing naar knelpuntberoepen
Als deze maatregelen sneuvelen of zwaar worden ingeperkt, verliezen werknemers cruciale ondersteuning. En met hen ook de werkgevers die smeken om competent personeel.
Leren loont – of toch?
Vlaanderen zit qua opleidingsdeelname in de Europese middenmoot (11,2%). Ter vergelijking: in Nederland is dat 24,4%, in Zweden zelfs 38,8%. Zonder degelijk beleid om bij- en omscholing te stimuleren, dreigt Vlaanderen verder achterop te raken.
Uit cijfers blijkt dat vooral kort- en middengeschoolden baat hebben bij VOV en opleidingscheques. Zij worden dus het hardst getroffen. De ongelijkheid in opleidingskansen dreigt daardoor verder te groeien.
“Flexibiliteit vragen zonder middelen is absurd”
De kritiek vanuit vakbondshoek is scherp: “Werkgevers verwachten dat werknemers zich blijven aanpassen. Maar tegelijk worden net de middelen geschrapt die dat mogelijk maken.” Ook de VDAB heeft opleiding intussen niet meer als kerntaak, en de werkloosheidsuitkering valt weg voor wie zich omschoolt. Het beleid maakt het werknemers steeds moeilijker om te bewegen op de arbeidsmarkt.
Tijd voor een échte opleidingsstrategie
Er is niks mis met een efficiënter opleidingsbeleid. Maar hervormen zonder te investeren, hypothekeert de toekomst van werk. Vakbonden pleiten dan ook voor:
- Een opleidingsbeleid dat de werknemer centraal zet
- Investeringen in bedreigde sectoren zoals industrie
- Gelijke kansen voor kortgeschoolden
- Meer verantwoordelijkheid bij werkgevers
Leren moet lonen, mogelijk blijven én bereikbaar zijn, klinkt het. Zonder die garantie is de halveerde investering een dure besparing.
