Mijn grootste leermeester? Dat is Toon!

89 dagen. 2600 kilometer. Van Petegem-aan-de-Leie tot Santiago de Compostella wandelde Joost Callens, de CEO van bouwbedrijf Durabrik. Zeven dagen alleen afgewisseld met twee dagen in het gezelschap van zijn leermeesters, mensen die belangrijk zijn in zijn leven. En hij schreef daar een boek over: De zoekende leider. Zijn nieuwe boek en zijn visie op leiderschap waren de perfecte aanleiding voor een gesprek met Joost want in februari staat #ZigZagHR in het teken van leiderschap.

Als ‘grote’ baas van Durabrik met een 250-tal medewerkers, laat Joost Callens regelmatig los. Om de zes weken trekt hij zich terug in stilte en hij laste zelfs enkele maanden pauze in om naar Santiago de Compostella te wandelen. Het doel van zijn tocht? Op zoek gaan naar een antwoord op 4 vragen: wat doe ik graag, waar ben ik goed in, waarvoor kan ik betaald worden of erkenning krijgen en wat kan ik bieden waar deze wereld behoefte aan heeft? De plek waar het antwoord op die vier vragen samenkomt, noemt men in Japan Ikigai, zo zouden we later tijdens het gesprek vernemen: de bestaansreden van de mens. En die bestaansreden kan overigens veranderen naarmate je evolueert in je leven. Vandaar dat het belangrijk is om jezelf tijd en ruimte te geven om te zoeken.

Tijd is het grootste cadeau dat je aan jezelf kan geven.

Van waar die drang naar het zoeken? En zoek je dan vooral naar de zin van ondernemen, de zin van het leven, of vooral jezelf?

JC: Je kunt pas goed met anderen verbonden zijn als je goed verbonden bent met jezelf; het is dus vooral een zoektocht naar mezelf en die is nooit voorbij, het is het constant integreren van het geleerde.
Alles wat je hoort, ziet of leest, vertaal je als ondernemer altijd in functie van het bedrijf. Het is geen jasje dat je ‘s morgens aantrekt en ‘s avonds weer uittrekt. Ik wilde ervaren hoe het voelt om drie maand lang aan de zijlijn te gaan staan en te zien of de wereld verder draait zonder mij. Als je stapt, komt overigens alles in beweging, ook je hoofd.

Ook onze maatschappij is constant in beweging, dat vraagt om een enorme veerkracht. Niet alleen voor mezelf vind ik dat zoekende belangrijk, bij Durabrik werven we daar ook op aan: mensen moeten bereid zijn om zichzelf in vraag te stellen en een enorme leergierigheid aan de dag te leggen, los van het diploma.

De grootste win voor mij is dat ik volledig mezelf kan zijn eender waar ik ben: er is maar één Joost.

Is een zoekende leider ook een kwetsbare en een twijfelende leider?

JC: Leiderschap is voor mij het kader helpen schetsen dat mensen ook zichzelf kunnen zijn, en hen motiveren om dat ook te durven doen. Dat gaat over kwetsbaarheid: jezelf kunnen, durven en mogen zijn en voldoende krachtig in relatie tot anderen staan. Dat gaat ook over liefde: over hartsverbinding. Als je iemand graag ziet, zoals je jouw kinderen graag ziet, betekent dat ook dat je elkaar niet hoeft te sparen. Met kwetsbaarheid en liefde alleen zal het natuurlijk niet volstaan. Leiderschap gaat ook over daadkracht.

Dat we op het einde van de rit rendabel moeten zijn, is logisch, maar de klemtoon ligt daar niet, de klemtoon ligt op sociale impact.

En ja, een zoekende leider mag ook twijfelen. Het is zelfs belangrijk om in een besluitvormingsproces twijfel toe te laten op voorwaarde natuurlijk dat je dan wel de knoop doorhakt en niet in de twijfel blijft hangen.

Is al dat zoeken geen luxe en alleen maar mogelijk als het goed gaat met het bedrijf?

JC: Tijd is nooit een excuus. Meer nog, als je regelmatig tijd inlast voor zelfreflectie, kan je makkelijker afstand nemen van de operationele realiteit en vanuit een metapositie naar de situatie kijken. In stilte komen vaak de beste ideeën, maar het is natuurlijk heel confronterend om naar jezelf te kijken.

Heeft een leider ook een maatschappelijke rol te vervullen?

JC: Absoluut. In the end willen mensen iets betekenen, iets nalaten. Het gaat in de eerste plaats over zingeving, over dienstbaarheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Natuurlijk kan je daar minder tijd of middelen in steken als je bedrijf in volle opstart zit of als je door een crisis gaat. Maar als het goed gaat, heb je de plicht om iets terug te geven. Bij Durabrik zetten we daar ook sterk op in: we bouwen met duurzame materialen, bij elk bouwproject stellen we een budget ter beschikking om verbinding te maken met de buurt, we werken samen met maatwerkbedrijven, zijn actief betrokken bij diverse maatschappelijke projecten zoals Cunina, Konekt,….
Mijn zoon Toon heeft een verstandelijke beperking. Hij zal nooit zelfstandig kunnen wonen. Mijn bezorgdheid om hem een toekomst te bieden, ook als ik er niet meer ben, bracht me tot de Toontjeshuizen: het bouwen van aangepaste huizen zodat kinderen met een beperking onder begeleiding zelfstandig kunnen wonen eens ze volwassen zijn.

Ik wil echt een lans breken voor integratie van mensen met een beperking in onze bedrijven. De komst van medewerkers met een beperking is voor alle partijen heel verrijkend. Het verruimt het wereldbeeld van je medewerkers en het is een mooie les in vertragen. Ik wil die maatschappelijke betrokkenheid ook structureel borgen in onze organisatie zodat het een natuurlijke reflex wordt van elke medewerker. De organisatie van de toekomst zal volgens mij een kruisbestuiving zijn van profit en social profit bedrijven.

Ik heb liever impact dan macht.

Door wie laat je je inspireren?

JC: Ik laat me graag en makkelijk inspireren door mensen, ook mensen met een ander wereldbeeld dan mezelf, maar evenzeer door de natuur: forest gazing bijvoorbeeld, en door boeken, films, de council waar ik deel van uitmaak, samen met een aantal andere bedrijfsleiders. Tijdens mijn tocht liepen verschillende mensen met me mee en allemaal hebben ze zich getoond als een leermeester.

Maar mijn allergrootste leermeester is mijn zoon Toon.

Als maatschappij kunnen we veel leren van mensen met een verstandelijke beperking zoals mijn zoon. Zij tonen zich in al hun puurheid, leven in het nu, zijn niet bezig met gisteren en morgen. Als we vanuit zo’n puurheid in leiderschap kunnen staan, dan kan je zeggen dat we een goed leider zijn…
Een goed leider neemt tijd om op zoek te gaan naar zichzelf, weet dat het uiteindelijk om liefde draait – it’s all about love – , is dankbaar want dankbaarheid is de grootste bron van geluk en draagt puurheid hoog in het vaandel.