Op zoek naar sleutels voor een duurzaam sociaal overleg

Hoe kan je sociaal overleg constructief, effectief en duurzaam maken? #ZigZagHR en Claeys & Engels nodigden vorige maand een tiental HR-experten van Belgische toonaangevende bedrijven uit voor een inspirerend gesprek. Lesley Arens en Olivier Wouters, advocaat-vennoot bij Claeys & Engels brachten hen samen op de kantoorboot in Gent.

De sociale en politieke risico’s in de wereld waren nog nooit zo groot als vandaag. Pandemieën leggen bestaande ongelijkheden bloot en verscherpen ze. Het gevoel van achteruitgang bij de middenklasse, de stijgende inflatie en toenemende ongelijkheid vormen een gevaarlijke cocktail die in 2023 en 2024 mogelijk zal pieken. Het water tussen vakbonden en directie lijkt heel erg diep.

Hoe geraak je naar een model dat vertrekt vanuit partnership in plaats van conflict?

Misschien helpt het om naar sociaal overleg te kijken als een intellectueel interessante oefening, Stratego voor HR zeg maar. Zorg wel dat je het speelveld kent, de spelregels naleeft en je medespelers correct inschat en respecteert.

Terreinbezetting

Zorg dat je ‘syndicaal huishouden’ in orde is. Vermijd frustratie bij medewerkers door hen voldoende en transparant te informeren en te helpen als ze vragen hebben, bijvoorbeeld over hun loonbrief of het aantal vakantiedagen. Zorg dat medewerkers een aanspreekpunt hebben, bij voorkeur de rechtstreekse leidinggevende. We moeten het terrein bezetten. Anders is de vakbond de enige hulplijn.

Ferm en fair play

Als je overtuigd bent van het strategisch belang en de meerwaarde van je voorstel, wees dan ferm en zet door. Heb je onvoldoende doorslaggevende argumenten, ga dan voor fair play.

Dossierkennis en tijd

Ervaring in sociale relaties is een grote troef. Een stevige juridische achtergrond is ook mooi meegenomen, maar het allerbelangrijkste is dossierkennis en de tijd om die kennis op te bouwen. Met andere woorden: voorbereiding, voorbereiding, voorbereiding. Zorg voor cijfermateriaal om je dossiers te ondersteunen en denk proactief aan alternatieven. Maak een lijst van de must haves en nice to haves. Een gebrekkige kennis van de business of financieel inzicht maakt je een zwakke gesprekspartner en kan geïnterpreteerd worden als een gebrek aan respect. Zet ook in op informeel overleg om verrassingen te vermijden.

Communiceer meer en sneller

Als werkgever doe je er goed aan om rechtstreeks en consistent te communiceren met je medewerkers over de thema’s die aan bod komen op het sociaal overleg. Deel met hen welke koers je wil varen en waarom. Dat is geen exclusief recht voor de vakbonden. Maak daar gebruik van, zodat de vakbond niet overblijft als enige verbinding tussen directie en werkvloer. Investeer in interne sociale communicatie: je schept draagvlak bij medewerkers en vermijdt dat je achteraf in snelheid wordt gepakt.

Sociaal overleg is géén HR-verhaal

Zorg voor betrokkenheid bij de directie, nodig experts mee uit rond de onderhandelingstafel en neem de business mee in bad. Zo wordt het geen ver-van-mijn-bed-show voor de rest van het bedrijf. Sociaal overleg is géén probleem. Het is een opdracht en de verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij meerdere actoren.

En blijf altijd zen…

+++

Ben jij klaar voor de sociale verkiezingen van 2024?

Om de vier jaar vinden sociale verkiezingen plaats in de Belgische ondernemingen. Die bepalen de samenstelling van belangrijke organen voor sociaal overleg tussen werkgever en werknemers: de ondernemingsraad (OR) voor economisch-financiële en arbeidsorganisatorische aspecten en het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) voor welzijns- en veiligheidsthema’s.

Waarom zijn sociale verkiezingen belangrijk? Wat kan of moet je nu al doen? Welke ondernemingen moeten sociale verkiezingen organiseren en wie is vrijgesteld? Wat zijn de verschillende fases van de verkiezingsprocedure? Een goed verloop van die verkiezingen is positief voor het sociaal overleg met werknemers en vakbonden. En een goed voorbereid HR-professional is er – minstens – twee waard.

+++

Boekentips + Podcast tip

Survivalgids van het ondernemingsoverleg | Manou Doutrepont – Lannoo (2022)

Elke bedrijfsleider ervaart de nood aan goed overleg met de vakbond als basis voor een breed draagvlak voor zijn beleid. Vaak lijken scheef gegroeide situaties zo diepgeworteld dat de dialoog moeilijk lijkt. Dit boek geeft inzicht, tips en inspiratie voor een sociale strategie

De clash voorbij – Zeven bouwstenen voor sociale dialoog | Peggy De Prins – Acco (2018)

De clash voorbij geeft handen en voeten aan het concept Sociale dialoog 2.0. Het boek vertrekt vanuit de assumptie dat het aloude polariserende conflictmodel op zijn grenzen botst en plaatsmaakt voor een alternatief partnerschapsmodel.

Podcast: Strategisch voorbereiden op de sociale verkiezingen van 2024

Ward Bouciqué, advocaat-vennoot bij Claeys & Engels, vertelt alles over de sociale verkiezingen van volgend jaar in de podcast #ZigZagHR Brainpickings.

>> Meer info over de sociale verkiezingen (FOD WASO) vind je op www.socialelections.be

Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief

Ook interessant

LEES MEER