Geen producten in je winkelwagen.
In een samenleving die steeds meer op technologie en data draait, is het verontrustend dat we ons STEM-onderwijs zo moeizaam georganiseerd krijgen. Eerder dit jaar bleek uit cijfers dat het aantal jongeren in STEM-richtingen achteruit gaat, zowel bij meisjes als bij jongens. En bij het begin van dit nieuwe schooljaar stellen we vast dat scholen in technische richtingen ook nog eens kampen met een tekort aan leerkrachten, waardoor ze leerlingen moeten weigeren. Met de opmars van Artificiële Intelligentie (AI) in het achterhoofd moeten we onze affiniteit met technologie dringend vergroten.
Al meer dan tien jaar proberen we richtingen met wetenschap en wiskunde aantrekkelijker te maken, maar de STEM-campagnes hebben hun doel gemist. Met een nieuwe STEM-agenda hoopt de Vlaamse regering het tij tegen 2030 alsnog te keren. In dat programma staat onder meer dat ze sterker willen inzetten op meisjes, de bedrijfswereld gaan aanmoedigen om actiever bij te dragen, en dat ze ook de algemene waardering van technologie in onze maatschappij willen vergroten. Het zijn stuk voor stuk belangrijke factoren als we daadwerkelijk iets in beweging willen zetten.
Hoogopgeleide witte man blijft de norm
In de eerste plaats moeten we meer meisjes overtuigen om een STEM-richting te volgen en er nadien mee verder te studeren. Het is hoe dan ook vijf voor twaalf, zeker als je beseft dat ons leven iedere dag meer met data en (AI-)technologie te maken krijgt. Het grootste gevaar zit in het feit dat we zonder vrouwelijke input oplossingen bouwen waarin enkel karakteristieken van een ongeschreven norm of standaardgroep zijn opgenomen, wat in onze maatschappij toch vaak de hoogopgeleide witte man is.
Recent bleek uit een studie dat bias op het gebied van gender en huidskleur een belangrijk probleem kan vormen. Onderzoekers vroegen AI naar foto’s van goed betaalde beroepen (advocaat, arts, CEO …) en kregen een duidelijke oververtegenwoordiging van witte mannen. Bij een vraag naar beelden van minder goed betaalde banen waren gekleurde vrouwen dan weer ruim in de meerderheid.
Als we straks meer content met AI genereren, lopen we dus het risico dat we bepaalde stereotypen alleen maar gaan versterken. En dat we mensen foutief gaan informeren of dat nieuwe ontwikkelingen slechts op een deel van de samenleving zijn afgestemd. Een voorbeeld hiervan zien we in de medische wetenschap waar historisch gezien bijna alle onderzoek op mannen gericht is. In de praktijk heeft dit er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van symptoomherkenning bij beroertes onvoldoende zijn opgenomen en vrouwelijke patiënten vaak onnodig laat geholpen werden.
Rol voor de bedrijfswereld
Het toegankelijker maken van STEM is een gedeelde missie. Aan de ene kant heeft de bedrijfswereld een grote rol te spelen. Ieder commercieel bedrijf heeft immers de doelstelling om te groeien door klanten beter te bedienen en producten te ontwikkelen die bij hun behoeften en verwachtingen aansluiten. En dat kan alleen als ook je eigen team een weerspiegeling van de maatschappij vertoont. Tal van studies hebben bovendien bewezen dat diverse en inclusieve teams meestal beter presteren, omdat ze tot andere inzichten komen en minder snel vastlopen in groepsdenken. Aan de andere kant moet ook de overheid zich blijven inzetten om STEM te promoten. Dat kan aan de hand van positieve campagnes die het imago van STEM versterken. En er blijft ook nood aan quota en doelstellingen die ons aanzetten om sneller te schakelen.
IT-taal op school
Als we tegen 2030 effectief meer jongeren uit STEM-richtingen naar de bedrijfswereld willen zien doorstromen, dan moeten we tevens streven naar een gemene deler die de affiniteit met technologie bij iedereen op een gelijkwaardige manier stimuleert. In Nederland moeten alle leerlingen op school vandaag een zeker niveau van wiskunde behalen. Waarom doen we niet hetzelfde met technologie? Waarom bieden we jongeren in de klas naast Engels en Frans bijvoorbeeld geen basis van een IT-taal? Of een introductie tot data-analyse en AI? Net zoals lezen en schrijven zou een zekere mate van ‘data literacy’ op school verplicht moeten zijn.
Scholen zijn wel al bezig met de sociale aspecten van technologie, zoals omgaan met sociale media, maar het technische luik blijft onaangeroerd. En dat terwijl die skills voor iedereen belangrijker zijn dan ooit. Je kunt zoiets bovendien heel gemakkelijk interactief maken, bijvoorbeeld door kinderen te laten ontdekken hoe hun smartphone in elkaar zit en welke technologie daarbij komt kijken.
In tegenstelling tot in de Verenigde Staten zijn de meeste van onze opleidingen ook nog steeds gericht op klassieke beroepen. Terwijl onze beroepsbevolking grondig aan het veranderen is, zien we te weinig evolutie in de studierichtingen en vakken op scholen en universiteiten.
We moeten nieuwe generaties dus beter voorbereiden op de huidige arbeidsmarkt en dat is precies waar de bedrijfswereld een rol kan opnemen. Door voor jonge kinderen concreet te maken hoe een STEM-richting zich vertaalt in een carrière. En door nauwer samen te werken met onderwijsinstellingen en stagekansen aan te bieden.
De wereld veranderen met STEM
Natuurlijk moeten we ook de algemene waardering voor technologie in de maatschappij versterken. Als je ziet welke thema’s jongeren vandaag bezighouden (klimaatverandering, voedselcrisis, gelijkheid …), dan mag het niet onmogelijk zijn om hen te laten ontdekken dat technologie een prachtig vakgebied is. Data-analyse en AI-toepassingen worden wereldwijd ingezet om dit soort problemen op te lossen. En daar gaan toekomstige generaties ongetwijfeld een nog grotere rol in mogen spelen. We hebben daarom nood aan meer initiatieven die meisjes en jongens laten kennismaken met de positieve impact van technologie op de planeet en de maatschappij.
Tot slot mogen we niet blijven stilzitten tot de uitstroom van alumni uit het STEM-onderwijs toeneemt. Technologie is voortdurend in ontwikkeling en je hoeft heus geen wetenschappelijke achtergrond te hebben om in een techbedrijf aan de slag te gaan. Net zoals je geen academische graad nodig hebt om te coderen. Wie een beetje affiniteit vertoont, kan alvast een goede start maken met alle zelfstudiemogelijkheden op YouTube en andere online kanalen. Ook die evolutie kunnen bedrijven een duwtje in de rug geven.
Kortom, met een positieve aanpak en meer aandacht voor inclusie mag het niet onmogelijk zijn om STEM te laten meesurfen op het succes en de democratisering van data en AI in onze samenleving. We staan voor bijzonder boeiende tijden en nu is het aan ons om ook jongeren daarvan te overtuigen.
Phaedra Kortekaas – Managing Director SAS Benelux
Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief
