Het maatschappelijke debat over loopbaanbegeleiding en de toekomst van de loopbaancheques is opnieuw geopend. En terecht. De vraag naar zinvol, duurzaam en werkbaar werk leeft sterker dan ooit. Maar als we daar écht werk van willen maken, dan is het belangrijk dat we met voldoende nuance en visie spreken over de rol van begeleiding in dat proces. Inge Vanheule, executive coach & supervisor van coaches kroop in haar pen.
Werkbaar werk vraagt gedeelde verantwoordelijkheid
Werkbaar werk ontstaat niet vanzelf. Het is het resultaat van goede samenwerking tussen verschillende actoren: werknemers, werkgevers, beleidsmakers, loopbaancoaches, HR-professionals en onderwijsinstellingen. In Vlaanderen ontbreekt vandaag die noodzakelijke afstemming ten gronde. Ook overheidsinstellingen onderling zouden beter moeten communiceren, zodat beleid op elkaar is afgestemd en middelen gericht ingezet worden. Een gedeelde verantwoordelijkheid veronderstelt ook een gedeelde visie op groei, inzetbaarheid en professionele ontwikkeling.
Loopbaanbegeleiding is geen luxe
Loopbaanbegeleiding biedt mensen de ruimte om stil te staan, te reflecteren en opnieuw koers te bepalen. Het helpt hen om:
- werk te vinden dat beter aansluit bij hun talenten en waarden;
- te leren omgaan met stress, verandering of loopbaandilemma’s;
- hun veerkracht en motivatie te versterken;
- bewuste keuzes te maken in elke fase van hun professionele leven.
Deze begeleiding is geen luxeproduct. Ze is een vorm van preventieve ondersteuning die niet alleen individuen, maar ook organisaties en de samenleving als geheel ten goede komt.
Coaching is geen oordeel, maar ondersteuning
Soms klinkt de bezorgdheid dat coaches het perspectief van werkgevers niet kennen. Dat klopt gedeeltelijk: een coach is geen ondervrager of bemiddelaar. Maar dat is ook niet de bedoeling. Coaching vertrekt niet vanuit “gelijk geven” of “partij kiezen” – het vertrekt vanuit het individu, en diens behoefte aan autonomie, verbondenheid en competentie.
De meeste loopbaanbegeleiders die ik ken, stimuleren mensen niet om zomaar weg te lopen van hun werkplek, maar net om het gesprek aan te gaan – met hun leidinggevende, hun collega’s, hun organisatie. Die dialoog is belangrijk. Maar ook werkgevers dragen daar verantwoordelijkheid in: zij moeten die dialoog mee mogelijk maken en faciliteren.
Werkgevers hebben niet altijd de ruimte of expertise
Heel wat HR-medewerkers en leidinggevenden willen dit gesprek rond werkbaarheid en professionele groei voeren. Maar in de praktijk blijkt vaak dat de ruimte, de tijd, de expertise of de ondersteuning ontbreken. Net daarom kan externe coaching een waardevolle aanvulling zijn – ook voor leidinggevenden zelf.
Gelukkig bestaan er al sterke voorbeelden van bedrijven die coaching inzetten als strategisch instrument, en loopbaanbegeleiding ondersteunen. Maar: niet alle organisaties doen dit uit eigen beweging. Voor veel mensen is een extern, neutraal begeleidingstraject via loopbaancheques de enige realistische toegangspoort.
Kwaliteit en opleiding vereisen ook overheidsinzet
Als we blijven inzetten op kwaliteitsvolle begeleiding, dan hoort daar ook een sterk beroepskader bij. De overheid draagt hierin een duidelijke verantwoordelijkheid. Vandaag zien we dat de ondersteuning van opleidingen en beroepsvorming deels wordt doorgeschoven naar de private markt. Dat is niet zonder risico: het zet de deur open naar versnippering en ongelijkheid in kwaliteit.
Een professionele sector heeft nood aan duidelijke kaders, transparantie, toetsing en ondersteuning vanuit beleid. Alleen zo kunnen we garanderen dat mensen betrouwbare, goed opgeleide coaches treffen die werken vanuit een ethisch en mensgericht kader.
Naar een hervorming die breed gedragen is
We mogen best kritisch kijken naar hoe het systeem van loopbaancheques vandaag functioneert. En ja, er is ruimte voor verbetering:
- De bijdrage per individu kan omhoog voor wie dat kan dragen.
- Tegelijk kunnen we de laagdrempeligheid behouden voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming.
- Kwaliteitsmonitoring en samenwerking met werkgevers kunnen versterkt worden.
Maar als we hervormen, laat het dan gebeuren in dialoog met het werkveld en vanuit vertrouwen in de mensen die dit werk al jaren met deskundigheid en toewijding doen.
Als possibilist geloof ik in wat wél werkt. Loopbaanbegeleiding is geen wondermiddel, maar een krachtige hefboom voor wie vastzit, wil groeien of richting zoekt. Ook coaching van leidinggevenden, ondersteund door werkgevers, draagt bij aan werkomgevingen waarin mensen kunnen floreren. Laat ons samen bouwen aan een Vlaanderen dat werkt – letterlijk én figuurlijk. Met beleid dat scherp durft zijn én samenbindend. Met ruimte voor reflectie én moed tot actie.
Gastbijdrage door Inge Vanheule, Executive coach – Supervisor van coaches
