De rol van job design bij tewerkstelling van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt schreeuwt om talentvolle medewerkers. Tegelijkertijd blijft er heel wat onbenut potentieel bij niet-beroepsactieve personen, die mits de juiste aanpak openstaande jobs willen en kunnen invullen. Maar hoe brengen we niet-beroepsactieve personen en werkgevers bij elkaar? Gesteund door de Provincie Limburg ging een consortium van UHasselt, IN-Z, Stad Genk, VKW Limburg, Voka Limburg, ACV Limburg en VDAB Limburg in het SALK turbo-project “Van niet-beroepsactief naar duurzaam tewerkgesteld” op zoek naar best practices en methodieken om een duurzame match te maken tussen niet-beroepsactieve personen en werkgevers.

Op zoek naar manieren om werkgevers en niet-beroepsactieve personen duurzaam te matchen

In het project werden inzichten uit de academische literatuur rond HRM, diversiteit en inclusie samengebracht met interviews met niet-beroepsactieve personen, werkgevers, trajectbegeleiders, lokale besturen en sociale partners. Op basis daarvan werden proeftuinen opgezet, waarin niet-beroepsactieve personen en werkgevers begeleid werden om een duurzame match mogelijk te maken. Zo werden methodieken ontwikkeld en verfijnd, die gebundeld werden tot een interactieve website boordevol tips en tools.

Een belangrijke les uit het onderzoek is immers dat veel organisaties open staan voor divers talent en heel wat niet-beroepsactieve personen graag aan de slag willen. Maar ook dat hun duurzame tewerkstelling vaak bemoeilijkt wordt door specifieke drempels. Een goede begeleiding van niet-beroepactieve personen kan een aantal van deze drempels wegnemen. Maar ook organisaties kunnen drempels wegwerken die ervoor zorgen dat ze moeilijkheden hebben om werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt aan te trekken en duurzaam te werk te stellen.

Ervoor zorgen dat niet-beroepsactieve personen en werkgevers elkaar vinden en duurzaam matchen, vereist dan ook inzet van beide kanten om de afstand die hen scheidt te overbruggen. Het onderzoek belicht het belang van job design als cruciale component om niet-beroepsactieve personen en jobs op elkaar af te stemmen. De rol van HR-professionals is onmisbaar in dat proces.

Een inclusieve jobanalyse

Het zoeken naar kandidaten voor een openstaande job start met de vraag: aan welke vereisten moet een toekomstige werknemer voldoen? Het antwoord op die vraag kan je bepalen aan de hand van een grondige jobanalyse. Zo bekom je een duidelijk competentieprofiel dat kan gebruikt worden voor werving en selectie.

Een inclusieve jobanalyse daagt je uit om daarbij na te denken over eventuele drempels die jouw jobvereisten opwerpen en de mogelijke aanpassingen die je aan je openstaande job kan doen om ze zo toegankelijker te maken. Zo vermijd je dat je vereisten stelt die kandidaten met talent en motivatie uitsluiten. Misschien denk je dat het hanteren van het Nederlands heel belangrijk is. Maar waarom precies? En hoe hoog moet dit taalniveau exact zijn? Met een inclusieve jobanalyse maak je die vereisten concreter, en kom je erachter welke competenties echt essentieel zijn en op welke criteria je flexibeler kan zijn.

Daarenboven is het mogelijk om op basis van deze analyse instapfuncties te scheppen die voor meer mensen toegankelijk zijn, door bijvoorbeeld taken te bundelen waarvoor weinig of geen diploma- of kennisvereisten nodig zijn. Daarnaast kan je groeifuncties en specialisatiefuncties ontwerpen waarnaar mensen uit instapfuncties kunnen doorgroeien na opleidingen op de werkplek. Zo breid je niet alleen de pool uit waaruit je kan vissen om je openstaande jobs in te vullen, maar zorg je er ook voor dat alle taken uitgevoerd worden.

Het belang van teamcrafting bij job design

Door jobontwerp toe te passen kan je drempels wegnemen voor personen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Denk aan jobs die vereisen dat mensen voltijds werken of waarvan de uurroosters in conflict staan met zorgtaken. Die vereisten zijn echter geen vaststaand gegeven: organisaties kunnen jobs flexibeler en inclusiever ontwerpen op maat van het beschikbare talent.

Met teamcrafting kan je je team meenemen in dit verhaal. Het is een manier om samen te sleutelen aan de jobs binnen het team, zodat alle medewerkers gemotiveerd blijven en hun talenten en vaardigheden optimaal kunnen benutten.Deze methodieken geven werknemers de kans om hun job meer passend te maken bij hun kwaliteiten en interesses. Dit vergroot niet alleen de betrokkenheid en werkplezier, maar helpt werknemers ook om hun job vol te houden. Als HR-medewerker kan je dit proces mee ondersteunen en in gang zetten.

Job design als onderdeel van een coherent HR-beleid

Zet een duidelijk beleid op rond job design en team crafting. Door dit via een gestandaardiseerde procedure te laten verlopen, vermijd je dat werknemers afhankelijk zijn van de goodwill van leidinggevenden. Vaak durven personen met een afstand tot de arbeidsmarkt niet te vragen naar aanpassingen, uit angst voor negatieve reacties of stigmatisering. Door job design en team crafting proactief aan te bieden, normaliseer je dit. Koppel je beleid rond job design en team crafting bovendien aan je opleidingsbeleid en neem het op als gesprekspunt in evaluatiegesprekken.

Om job design en team crafting mogelijk te maken, is bovendien een inclusieve organisatiecultuur nodig waarin verschillen gewaardeerd worden. Een inclusieve cultuur zorgt er ook dat het als normaal gezien wordt dat er rekening gehouden wordt met de noden van alle medewerkers. Dit zal medewerkers het gevoel geven dat er echt naar hen geluisterd wordt als ze bepaalde problemen of bekommernissen aankaarten, en dat het mogelijk is om hun mening te uiten zonder dat dit tegen hen gebruikt zal worden.

Werk samen, en bereik nog veel meer!

Als HR-professional sta je er niet alleen voor. Talloze organisaties kunnen je ondersteunen zodat duurzame tewerkstelling een gedeeld traject wordt. Denk bijvoorbeeld aan een samenwerking met trajectbegeleiders zoals IN-Z en Stad Genk, die nieuw talent kunnen aanreiken en je bijstaan om haalbare oplossingen voor mogelijke drempels te vinden. Of denk aan de ondersteuning die je kan krijgen van o.a. VOKA of VKW Limburg om jouw competenties als HR-professional nog meer te versterken.