In een krappe arbeidsmarkt kosten slecht luisteren en saai communiceren je talent. Maar hoe pak je dat aan? Op Work Smarter, het netwerkevenement van Teamleader, vonden we het antwoord in twee talks die allebei hetzelfde uitgangspunt hadden: speel slim in op hoe ons brein werkt. Hier zijn de twee lessen die elke HR-professional vandaag nog moet implementeren.
Les 1: Luister jij actief?
De boodschap van Evy Gruyaert (All Ears)
Je zit in een functioneringsgesprek. Je medewerker zegt: “Ik vind het moeilijk om prioriteiten te stellen.” Wat hoor je? Je brein denkt meteen: “Tijdmanagement-training!” En je antwoordt: “Misschien kunnen we eens kijken naar een cursus…”
Maar wat als je echt had geluisterd? Dan had je misschien gehoord dat ze eigenlijk zegt: “Ik krijg tegenstrijdige opdrachten van verschillende managers.” Of: “Ik durf niet nee te zeggen tegen collega’s.” Compleet andere problemen, compleet andere oplossingen.
Het probleem: overdosis aan communicatie
Medewerkers hebben het gevoel dat ze in constante verandering zitten. Ze kunnen niet meer volgen. En wat is de reflex van veel bedrijfsleiders en HR-professionals? Meer communiceren. Meer newsletters, meer meetings, meer updates. Maar dat helpt niet, volgens Evy Gruyaert. Er blijft altijd maar 20% van alle communicatie hangen. Erger nog: hoe meer blabla, hoe meer onzekerheid er ontstaat in de organisatie.
Veel beter is leren luisteren. Wat speelt er echt in je organisatie? Wie zijn de mensen achter de functies? Want luisteren en een gezonde organisatiecultuur zijn twee handen op één buik. Je kunt het één niet hebben zonder het ander.
De wetenschap achter luisteren
Maar waarom valt luisteren ons zo moeilijk? Psycholoog Daniel Kahneman ontdekte dat ons brein op twee systemen werkt. Systeem 1 reageert automatisch en emotioneel: het hoort woorden en plakt er meteen een bekende betekenis op. Systeem 2 vraagt bewuste inspanning: echt doorvragen, nuance zoeken, luisteren naar wat er onder de woorden ligt.
Het probleem? 95% van ons gedrag wordt door Systeem 1 gestuurd. Ook ons luisteren.
Van vertrouwen naar feedbackcultuur
Evy Gruyaert hamerde erop dat actief luisteren opbouwen een proces is. Je moet veiligheid en vertrouwen garanderen én werken aan een mature feedbackcultuur. Actief luisteren doet altijd een beetje pijn, een beetje zoals Start to Run. Je moet in het begin doorbijten, maar na een tijdje begin je er genot van te hebben.
Er is altijd wel angst bij leidinggevenden om écht te vragen hoe het gaat, zeker als externe partijen dat doen. Er is veel vrees voor bagger. Maar zoals Gruyaert het mooi verwoordt: “Onder elke berg stront zit een bloemetje verstopt.” De problemen die naar boven komen via actief luisteren zijn vaak de sleutel tot echte verbetering.
Wanneer mag je als HR-professional dan eens alle registers open trekken in de communicatie?
Les 2: Fight the Average
De boodschap van Dries Henau & Yuri Vandenbogaerde (auteurs van ‘Fight The Average’)
Overal ter wereld zien koffiebars er hetzelfde uit. Overal ter wereld is een mooie Airbnb uitgerust met dezelfde Ikea-meubels. Overal ter wereld maken we dezelfde Instagram-posts. Alle auto’s beginnen er steeds meer hetzelfde uit te zien. Zelfs modehuizen, die net bekend staan om hun eigenheid, hebben logo’s die steeds meer op elkaar lijken.
De wereld wordt saaier en saaier, stelden Dries Henau en Yuri Vandenbogaerde vast. En dat fenomeen zie je ook in de wereld van HR. Iedereen kijkt naar elkaar en kopieert, waardoor alle employer branding-acties op elkaar beginnen te lijken.
En toen dachten we aan onszelf. Hoeveel vacatureteksten schrijven we niet waarin staat: “Wij zijn een dynamisch team dat kansen biedt voor groei in een informele sfeer met een competitief salaris en leuke collega’s”? Hoeveel keer beloven we niet “work-life balance, flexibiliteit en development opportunities”?
We zijn precies zoals die koffieketens geworden. Onze employer brands zijn inwisselbaar. “Blanding” in plaats van branding, zoals Dries en Yuri het noemen. We durven niet meer op te vallen omdat we bang zijn om af te vallen.
Inspelen op het zoogdierenbrein
Maar hoe val je dan wél op? Dries en Yuri verwezen naar ons zoogdierenbrein, dat emoties, geheugen en gedrag stuurt. Daar waar Daniel Kahneman’s Systeem 1 automatisch reageert, daar ligt ook de sleutel tot echte verbinding. Ons brein reageert niet op logische argumenten of salarisschalen. Het reageert op verhalen, emoties en belevingen.
De parfumsector had dit als eerste door. Toen Marilyn Monroe in een interview zei dat ze alleen Chanel N°5 droeg als ze ging slapen, transformeerde dat de hele industrie. Plotseling ging het niet meer om de geur, maar om het gevoel, de fantasie, de leefwereld. Het was een kwestie van de doelgroep echt begrijpen: niet wat ze wilden kopen, maar wie ze wilden zijn.
Voor HR betekent dit: stop met vertellen wat je aanbiedt. Begin te vertellen wie je bent en welk gevoel mensen krijgen als ze bij jou werken.
Vier pilaren om op te vallen
Het duo gaf ons een concreet stappenplan met vier pilaren (het volledige framework vind je in hun boek):
- CONNECTION: Ken je doelgroep echt. Welke emotionele drijfveren hebben zij? Het gaat niet om wat ze willen verdienen, maar om wie ze willen zijn.
- CLAIM: Wat is je unieke positie in de markt? Waarom zou iemand voor jou kiezen in plaats van voor de concurrent?
- IDENTITY: Dit is je kern (je purpose, vision, mission en values). Waarom doe je wat je doet? Wat is je verhaal, je manifesto?
- EXPERIENCE: Van recruitment tot onboarding. Waar zitten de “happy points”? Waar creëer je “wauw” in plaats van “saai”?
Een voorbeeld uit de merkwereld: Nike doet dit perfect.
- CONNECTION: sporters die willen presteren.
- CLAIM: “Just Do It”: niet de beste schoenen, maar de mentaliteit van winnaars.
- IDENTITY: overwinning, doorzettingsvermogen, grenzen verleggen.
- EXPERIENCE: van iconische winkels tot inspirerende campagnes.
Een employer branding voorbeeld: Coolblue trekt niet iedereen aan, maar wel de juiste mensen.
- CONNECTION: klantgerichte professionals die plezier willen hebben op het werk.
- CLAIM: “Alles voor een glimlach”.
- IDENTITY: klant centraal, vrolijkheid, ontzorgen zonder gedoe.
- EXPERIENCE: van speelse sollicitatiegesprekken tot blauwe pakjes en humor in alles wat ze doen.
De boodschap: stop met enkel te concurreren op salaris en voordelen. Begin te concurreren op wie je werkelijk bent. Fight the average, ook in HR.
Foto’s: Hilde Lenaerts en Jelle Dreesen
