De LinkedIn-werkelijkheid is niet de echte wereld
Wie actief is op LinkedIn, krijgt al snel de indruk dat werk vooral draait om passie, zingeving en persoonlijke groei. Maar dat beeld is slechts een stukje van de werkelijkheid. Het platform weerspiegelt vooral de ervaring van een geprivilegieerde groep hoogopgeleiden met veel autonomie en keuzemogelijkheden. Voor velen zien werk en loopbanen er anders uit, minder maakbaar en minder zichtbaar. Sociale media versterken die vertekening, maar het werkelijke probleem zit dieper: in hoe gescheiden onze werelden zijn geworden, ook in beleid en besluitvorming.
De bubbel van werkgeluk
Wie regelmatig op LinkedIn zit, krijgt al snel het gevoel dat werk vooral draait om zingeving, passie en groei. Je leest er verhalen van mensen die energie halen uit wat ze doen, die hun job als roeping beschouwen en nauwelijks nog nood hebben aan vakantie. Het zijn doorgaans inspirerende verhalen. Maar ze vertellen slechts een deel van de werkelijkheid.
De uitzondering, niet de norm
LinkedIn is namelijk geen representatief beeld van de arbeidsmarkt. Het platform wordt vooral gebruikt door hoogopgeleiden in kennisberoepen en leidinggevende functies, een groep die bovengemiddeld veel autonomie en ontwikkelkansen ervaart. Dat maakt het makkelijker om werk als zinvol te beleven. Alleen, dat is lang niet voor iedereen weggelegd.
Onderzoek van Antwerp Management School (door Ans De Vos en David Stuer) wees al in 2016 op grote verschillen in hoe werknemers zinvolheid ervaren. Hoger geplaatste profielen rapporteren systematisch meer betekenis in hun job dan uitvoerende medewerkers. Niet omdat die laatste groep minder ambitie heeft, maar omdat ze minder ruimte krijgt om hun werk in te vullen op een manier die aansluit bij hun waarden en talenten.
Parallelle werelden
Toch nemen wij — de actieve LinkedIn-gebruikers — ons eigen perspectief als norm. We leven in een bubbel waarin zingeving vanzelfsprekend lijkt. Maar dat is het niet.
Wat me vooral opvalt, is hoe die werelden zelden met elkaar in gesprek gaan. Ze bestaan naast elkaar als parallelle werelden. En soms lijkt het zelfs alsof ze op elkaar neerkijken. In de ene wereld ben ik opgegroeid en daar startte ik ook mijn loopbaan, in de andere ben ik vandaag professioneel actief. Die ervaring heeft me gevoelig gemaakt voor de blinde vlekken aan beide kanten. Voor het onbegrip dat ontstaat wanneer we te veel uitgaan van onze eigen context.
Hoe die werelden zo gescheiden raakten
Die kloof is geen toeval. Ze is het gevolg van jarenlange maatschappelijke verschuivingen. De arbeidsmarkt is steeds sterker gesegmenteerd geraakt: wie hoger opgeleid is, belandt vaker in autonome, ‘zinvolle’ functies; wie dat niet is, komt sneller terecht in repetitief, uitvoerend, vaak zwaar werk met weinig inspraak. Gaandeweg is het idee ontstaan dat succes vooral het gevolg is van persoonlijke inzet. Sociale media versterken dat verschil. Maar ook buiten sociale media is het beeld scheef gegroeid.
Beleid wordt veelal gemaakt door mensen met hogere diploma’s, ervaring in beleidsorganisaties, kenniscentra of kabinetten. Ook daar is weinig voeling met wat werk betekent in pakweg een fabriek, in de thuiszorg of in een callcenter. Zo blijft het perspectief van één groep bepalend voor het verhaal van velen
Tijd voor meer wederzijds begrip
Misschien is dat waarom ik het belangrijk vind om dit te benoemen. Omdat we pas een eerlijk gesprek over werk kunnen voeren als we beseffen dat onze eigen ervaring niet de norm is. Wij zijn niet de norm. Wij zijn de uitzondering. En dat is precies waarom we extra voorzichtig moeten zijn met het beeld dat we uitdragen over werk en loopbanen én met de beslissingen die we op basis daarvan nemen.
Het is om die reden dat ik al een paar maanden met mensen in gesprek ga over wat werk voor hen betekent. Al die verhalen wil ik volgend jaar delen onder de noemer ‘Mijn Levenswerk’ #Wordt vervolgd
