Vaak voelen mensen zich buitengesloten in de samenleving, wat ze misschien niet openlijk uitspreken maar wel online en bij verkiezingen laten blijken. Dit gevoel strekt zich ook uit tot de werkvloer, waar medewerkers soms ervaren dat hun stem niet voldoende gehoord wordt. Maar hoe zijn deze twee fenomenen met elkaar verbonden? Recent onderzoek door Antwerp Management School en SD Worx bevestigt dat werkplekdemocratie en psychologische veiligheid op de werkvloer het politieke vertrouwen versterken.
Op zondag 9 juni 2024 vinden de Europese, federale en regionale verkiezingen plaats in België, maar het vertrouwen in het politieke landschap staat momenteel op een laag pitje. Slechts 35% van de Vlaamse respondenten is tevreden over hoe de democratie werkt in ons land. Nog lager scoort de stelling ‘politici begrijpen wat er speelt in de samenleving’ (20%). Werknemersparticipatie en psychologische veiligheid op de werkplek kunnen het vertrouwen in de politiek verbeteren.

Bijna zeven op de tien werknemers durft meningen te uiten
Meer dan de helft (56%) van de Vlaamse werknemers gelooft dat hun werkgever hun ideeën en meningen serieus neemt. Op teamniveau ervaart zelfs 60% dat hun impact groot is. Wat psychologische veiligheid betreft, durft een meerderheid (66%) hun mening te uiten zonder bang te zijn voor negatieve gevolgen. Bovendien kan 61% zich kwetsbaar opstellen en toch professioneel worden beschouwd. Belangrijk is dat wanneer werknemers dit gevoel van ‘participatie’ of ‘psychologische veiligheid’ ervaren, de kans groter wordt dat zij ook beter scoren op vlak van democratisch en politiek vertrouwen.
“Het deelnemen aan besluitvorming op het werk, bevordert prodemocratische attitudes in de maatschappij.”
Peggy De Prins, professor bij Antwerp Management School
Jan Vanthournout, Senior Legal Manager, SD Worx: “Wanneer werknemers dagelijks hun werk moeten doen zonder gehoord te worden of het gevoel te hebben impact te hebben, is het geen verrassing dat ze bij het verlaten van de fabriekspoort geen democraten meer blijken te zijn.”
Werkplekdemocratie hangt samen met stemvoorkeur
Vlaamse werknemers met een extreme stemvoorkeur, zoals voor Vlaams Belang of PVDA, vertonen een lagere mate van politiek vertrouwen. Opvallend is dat zij ook aanzienlijk lager scoren op het gebied van werknemersdemocratie vergeleken met hun collega’s die andere politieke voorkeuren hebben. Dit suggereert dat mensen die extreem stemmen zich minder gehoord voelen en zich minder psychologisch veilig voelen op het werk.
Aan de andere kant scoren werknemers met een rechtse (Open VLD, N-VA of CD&V) of linkse (Vooruit of Groen) stemvoorkeur gemiddeld genomen gelijk. Werknemers die nog geen specifieke politieke voorkeur hebben of blanco willen stemmen, bevinden zich tussen deze twee uitersten.

Een vergelijkbaar patroon zien we bij de mate waarin werknemers zichzelf kunnen zijn op het werk; werknemers met een uitgesproken politieke voorkeur, evenals degenen die blanco stemmen, ervaren minder vaak dit gevoel.

“Het streven naar inclusie op de werkvloer heeft niet alleen invloed op het welzijn van werknemers, maar is ook verbonden met bredere politieke en ideologische gevoelens van maatschappelijk welzijn. Het lijkt erop dat werknemers die neigen naar extreme politieke standpunten of blanco stemmen, een grotere kans hebben om zich vervreemd te voelen, zowel op het werk als in de bredere samenleving”, concludeert Peggy De Prins, Professor en Onderzoeker Antwerp Management School.