Een #ZigZagHR Connect & Learn op een avond in de ontluikende Gentse buurt tussen Tolhuis en dokken? Dat betekent een hoogst inspirerend event in de Redloft met een kwartet markante sprekers. Het thema: leiderschap anno 2020. Waarom zijn zovele bazen gebuisd? Hoe kan het anders? Alvast enkele inzichten uit de Connect & Learn van 20 februari…
Bert Brugghemans werd in 2016 brandweercommandant van Zone Antwerpen. Op zijn 35ste werd hij er meteen verantwoordelijk voor meer dan 1000 medewerkers.
Leiderschap bij de brandweer? Vergeet de strakke, remmende hiërarchische bevelstructuur, als brandweerman/vrouw kan je immers te allen tijde in een situatie terechtkomen waarin je de leiding moet (over)nemen. Je kan niet wachten, want je bevindt je letterlijk in een situatie van leven of dood.
Dat vergt ook veel flexibiliteit in leiderschapsstijlen: soms moet je heel directief zijn, vooral bij eenvoudige interventies, dan volg je de procedures. Naarmate de interventie complexer wordt, moet de leidinggevende loslaten en vertrouwen op de competenties van het team. De lead wordt dan (over)genomen door wie in de situatie daartoe het best geplaatst is.
Wat we ervan kunnen leren?
In de VUCA-wereld is crisis het nieuwe normaal. Je kan je niet zomaar op alles voorbereiden, je weet niet eens wat er gaat gebeuren, je kan wel vooraf afspreken hoe je handelt in crisis. En na elke interventie evalueer je de hele handeling onder elkaar, open naar elkaar maar vertrouwelijk. Zo voelt iedereen zich veilig én creëer je een echte lerende organisatie.
Duidelijke communicatie en even concrete feedback, zorg dat ze nooit stoppen, zorg dat ze er gewoon bij horen, niet als terechtwijzingen, wel als permanent bijleren.
Cédric Velghe, onderzoeker, adviseur en managing partner van The VIGOR Unit, ging op zoek naar de meest efficiënte leiderschapsstijl vanuit een heel andere invalshoek: het wetenschappelijke onderzoek. Gelukkig is hij ook een perfecte bruggenbouwer, die de academische studies omzet in tastbare inzichten.
Tegelijkertijd kegelde hij enkele mythes omver, zoals de relatie tussen persoonlijkheid en leiderschapskwaliteit, die niet bijster groot blijkt te zijn.
Vele leiders krijgen trouwens pas narcistische trekjes nadat ze al leider geworden zijn. Wat wil je ook als iedereen je plots anders bekijkt, naar je opkijkt, je complimentjes geeft, belangstelling heeft voor jou… Ga daar maar eens nuchter mee om.
Zouden we niet beter alle discussies over leiderschap beslechten door te werken met zelfsturende teams? Dat lukt ook lang niet altijd, zo leren de onderzoeken en iedereen kent wel een voorbeeld hoe zo’n organisatie de mist kan ingaan.
Werken met gedeeld leiderschap (shared leadership) geeft meestal betere resultaten.
Is dat dan niet hetzelfde? Nee, in zelfsturende teams worden alle beslissingen door alle leden samen genomen, bij gedeeld leiderschap beslissen verschillende personen (of soms kleine teams) elk apart over één of meer aspecten.
Gedeeld leiderschap kan ook een oplossing zijn voor het eeuwige pijnpunt in leidinggeven: van leiders wordt verwacht dat ze zowel de business kunnen runnen als mensen motiveren, maar dat is iets heel anders. Niet elke goede expert of manager is een goede people manager. Gedeeld leiderschap brengt de redding.
Sigrid Van den Berghe, Head of Learning & Talent Development bij LIDL Belgium & Luxemburg, kreeg de hele zaal muisstil met het verhaal van de metamorfose van LIDL, niet alleen van de winkels (van hard discounter naar smart discounter), maar ook in leiderschapsstijl. Zo’n 4 jaar geleden werd de koersverandering ingezet van command & control naar een stijl die gedoopt werd als ‘High 5 Leadership’.
Het gaat nu om vertrouwen geven, verantwoordelijkheid opnemen en een rolmodel zijn, resultaatsgerichtheid, communicatie en handelen als een groeicoach voor je medewerkers.
Vroeger hing alles af van richtlijnen die neerdaalden uit de absolute top van het bedrijf, nu staan dialoog en vertrouwen voorop. Dat idee werd zichtbaar gemaakt door de CEO die zijn agenda vrijmaakte om alle 300 winkels te bezoeken en er in gesprek te gaan met de medewerkers. ‘A sign of the times’, zeg dat wel.
Nu wordt er een Leader of the Year verkozen, er worden tools aangereikt, er zijn uiteraard ook trainingsprogramma’s (“Maar verwacht nooit alles alleen van formele training”) en heuse High Five Cafés, zeg maar inspiratiemomenten en netwerkevents in een bruine kroeg.
Stijn Swijns, die na de veelbesproken tv-serie nog wel een hele tijd door het leven zal moeten als Operator Stijn van ‘Kamp Waes’, heeft als gewezen lid en instructeur van de Belgische Special Forces ook een duidelijke visie op leiderschap. Met zijn nieuwe bedrijf MissionMe wil hij zijn ervaring en inzichten nu ook overbrengen aan bedrijven en jongeren. Al beklemtoont hij meteen: dat doe ik niet alleen, we staan paraat met een heel team. Dat typeert hem: het team heeft altijd voorrang. Hij krijgt alvast steun van Herculean Alliance in zijn nieuwe missie.
Waarom duurt het bij vele bedrijven zo lang of slagen ze er niet eens in om hechte teams te bouwen, terwijl bij de Special Forces de teamleden al meteen letterlijk voor elkaar door het vuur gaan?
Zo luidde één van de vragen uit de Q&A tussen Operator Stijn en de zaal. Het heeft met de visie en de waarden te maken die deze leden delen. Bovendien leren ze al heel snel dat ze van elkaar afhangen. Ook de zwakste schakel moet mee en die zwakste schakel kan elk moment veranderen, kan om het even wie wel eens zijn, afhankelijk van de situatie.
Aangezien falen geen optie is (hé, dat klinkt anders dan in het huidige bedrijfsleven), moet ook iedereen de neus in dezelfde richting hebben. De teamcohesie is van levensbelang – en dat is niet eens een overdrijving in die situaties.
Wat hebben we nog geleerd? Discipline is uiteraard belangrijk in die omgeving, maar er is nog iets veel belangrijker: zelfdiscipline. Persoonlijke groei en weerbaarheid staan dan ook hoog op de agenda in het nieuwe avontuur van Operator Stijn.