De kleurcode van succesvolle teams

Cédric Velghe, onderzoeker, adviseur en managing partner van The VIGOR Unit, reflecteert over succesvolle teams…

Beeld je in dat tijdens een meeting een team ter sprake komt waarin de samenwerking niet wil vlotten. Ik durf wedden dat iemand aan tafel binnen het kwartier voorstelt om een trainer of coach aan te trekken die alle teamleden een vragenlijst laat invullen die hen meer inzicht in zichzelf en in de voorkeuren van hun collega’s verschaft. Die persoon verwijst dan hoogstwaarschijnlijk naar één van die populaire tests die mensen indelen volgens hun dominante profiel, al dan niet aangeduid met een welbepaalde kleur of een ander symbool. Je hoort mijn vraag al komen.

Wat is de toegevoegde waarde van dergelijke instrumenten bij het ontwikkelen van teams?

Nee, ik noem bewust niet één van die instrumenten of merken bij naam, ik wil graag juridische geschillen vermijden. Nu, de voorbije decennia zijn er verschillende onderzoeksgroepen die alle studies rond het ontwikkelen van teams en de succesfactoren van teams in organisaties hebben verzameld om een wetenschappelijke stand-van-zaken op te maken. Dit keer zal ik dus niet verwijzen naar één specifieke metastudie. De referenties van de onderzoeken waarop ik mij baseer, kun je wel bij mij opvragen.

Best practices in teamtraining

Uit de verschillende studies leer ik dat teamtraining matige tot sterke effecten kan uitoefenen op zowel cognitieve (bijvoorbeeld kennis), als affectieve (bijvoorbeeld vertrouwen, attitudes), proces- (bijvoorbeeld communicatie, coördinatie) en prestatiegerelateerde uitkomsten binnen het team. Bovendien zou de impact sterker zijn voor trainingen die focussen op teamwerkcompetenties dan voor trainingen die zich louter bezighouden met het versterken van de technische competenties van het team.

Vooral trainingsprogramma’s die inzetten op het ondersteunen van teams bij het verbeteren van hun coördinatie, het reduceren van de communicatie nodig om goed te presteren, en het anticiperen van problemen, zouden zich onderscheiden van andere benaderingen voor het trainen van teams.

Teamtraining is dus een goede investering.

In het geraadpleegde wetenschappelijk onderzoek vond ik vooralsnog geen melding van trainingsprogramma’s die gebouwd zijn rond het gebruik van populaire persoonlijkheidstypologieën en dergelijke.

Teamcognitie

De veronderstelling bij een teamtraining die van een vorm van zelfassessment gebruik maakt, is bovendien dat kennis over de eigen persoonlijkheid, gedragsvoorkeuren, waarden en dergelijke en dat van de collega’s essentieel is om de effectiviteit van het team te verbeteren. Gedeelde kennis over zichzelf en de andere teamleden is wel degelijk waardevol voor de effectiviteit van het team, maar deze kennis gaat over veel méér dan voorgenoemde aspecten.

Het begrip teamcognitie is relevant hier. Het betreft zowel zelfkennis, taakgerelateerde kennis, kennis over de context van het team, en kennis over hoe taken succesvol kunnen worden afgewerkt met het team in deze context, als inzicht in ieders unieke kennis, vaardigheden en andere vormen van expertise.

De voorbije jaren is er binnen wetenschappelijk kringen een consensus ontstaan dat teamcognitie een belangrijke factor is die het succes van teams voorspelt. Laat het echter duidelijk zijn dat dit proces véél verder reikt dan de profielschets van de verschillende teamleden.

Teamsamenstelling is overschat

Teamcognitie is trouwens slechts één van de teamprocessen die bijdragen tot effectieve teamprestaties. Andere processen die cruciaal blijken, zijn onder meer het analyseren van de missie van het team, het specifiëren en monitoren van teamdoelen, strategieformulering en -planning, het reflecteren over de eigen werking en prestaties, coördinatie en conflicthantering.

Met andere woorden: een primaire focus op de voorkeuren van elk teamlid doet afbreuk aan alle andere processen die essentieel blijken voor het goed functioneren van het team.

Laat het woord processen hier opvallen. Het succes van een team lijkt immers veel sterker af te hangen van hoe het team samenwerkt, dan van de eigenschappen van de verschillende teamleden of de samenstelling van het team. Dit blijkt mede uit onderzoek naar diversiteit binnen teams.

Er is nog veel discussie over de bijdrage van diversiteit, maar we kunnen het op dit moment zeker niet als een sterke voorspeller van teamsucces beschouwen.

Baat het niet, dan schaadt het niet

Oké, Cédric, het gebruik van een populaire test binnen een teamtraining is wellicht geen kritische succesfactor, maar we horen je ook niet zeggen dat een teamtraining er minder goed door zal werken. Als de training voldoende inzet op al die andere processen waarover je spreekt, wat is het probleem dan om in het begin een instrument te gebruiken dat reflectie en discussie binnen het team kan stimuleren?

Ik moet toegeven, het zal waarschijnlijk niet zo veel verschil uitmaken. Maar waarom extra betalen voor een gecertificeerde trainer of toegang tot een testplatform als het net zo goed zonder kan?

En ik blijf bezorgd dat men zich dan zal blindstaren op de kleurcode van het team in de plaats van het ontwikkelen van de succescode van het team. Dan heb ik nog steeds niet gesproken over het probleem om je medewerkers op basis van een testje in een beperkt aantal vakjes te willen passen.

DSCF2269 copy 2

Logo The Vigor Unit

Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief

Ook interessant

LEES MEER