De grens tussen de voordeur thuis en die op het werk is vervaagd

Werknemerspopulaties staan volop onder druk. Vergrijzing, langdurige ziekte, war for talent… zijn daar niet vreemd aan. Steeds meer werkgevers nemen het voortouw om ook het welzijn van hun medewerkers buiten de bedrijfsmuren veilig te stellen. Een zinvolle evolutie, volgens preventieadviseurs Koen Van Hulst en Gerrit Pollentier. Op voorwaarde dat werknemers ook zelf hun verantwoordelijkheid nemen.

Meer dan een half miljoen werknemers in ons land zijn langdurig ziek. Die groep is de jongste vijf jaar met bijna een kwart gegroeid. Mensen met mentale problemen, zoals een depressie of een burn-out, maken ruim één derde van het totaal uit. Nog een derde is arbeidsongeschikt als gevolg van locomotorische klachten. Dat zijn aandoeningen aan spieren en gewrichten, zoals pijn in de nek, schouders of (lage) rug.

Deze groep weer aan het werk krijgen is essentieel om de werkgelegenheidsgraad op te krikken. Geen toeval dat er, ook in politieke middens, groeiende aandacht is voor re-integratie. Maar voorkomen is minstens zo belangrijk als genezen. Elk jaar haken méér mensen af door fysieke of psychische problemen die hun werk bemoeilijken. Enkel voorkomen dat werkenden uitvallen kan een noodzakelijke kentering teweegbrengen.

Klachten nemen toe

En dat wordt geen sinecure. Uit cijfers van Mensura blijkt dat liefst een kwart van de werknemers kampt met locomotorische klachten. Lage rugpijn (19,3%), artrose van de wervelkolom (6,7%) en schouderklachten (5,1%) komen het meest voor. Dergelijke klachten schrijven we snel toe aan zwaardere, fysiek belastende beroepen. Maar ook in de dienstensector is er een sterke toename. Daar zijn dergelijke klachten de voorbije vijf jaar toegenomen met 40%. Ook de psychische ongemakken zitten in de lift. De laatste vijf jaar zijn die met maar liefst 80% gestegen (van 4,2 naar 7,5%). De publieke sector (9,7%), de zorg en de dienstensector (beide 8,9%) spannen daarbij de kroon.

Sneeuwbaleffect vermijden

“De grens tussen de voordeur thuis en die op het werk is vervaagd,” zegt Gerrit Pollentier, verantwoordelijke ergonomie bij Mensura. “Een strikt onderscheid voelt tegenwoordig artificieel aan. Door de brede uitrol van thuiswerk en doorgedreven flexibilisering van arbeid zijn werk en privé meer dan ooit verweven. En dat geldt ook voor je mentale en fysieke gezondheid: die neem je mee van en naar huis.”

“En die gezondheid is een gedeelde verantwoordelijkheid van werkgever én werknemer. Dat is nooit anders geweest. Maar het valt op dat werkgevers steeds verder gaan in het begeleiden en ondersteunen van werknemers. Naast de war for talent voelen zij steeds meer de prangende war for people. Ze hoeden zich voor een sneeuwbaleffect. Als een medewerker uitvalt, gaan ze niet wachten tot een tweede collega volgt.”

Koen Van Hulst, verantwoordelijke mentaal welzijn

360°-aanpak

Mentale en fysieke gezondheid en leefstijl gaan hand in hand. Koen Van Hulst: “Daarom geloven wij in een 360°-aanpak. Vanuit Mensura begeleiden we werknemers bij alle werkgerelateerde problematieken in de psychosociale sfeer: stress, ongewenst gedrag, pesten…”

“Daar voegen we al sinds 2017 het Employee Assistance Program aan toe. Dat is een formule waarbij de werkgever ervoor zorgt dat werknemers en hun gezinsleden de klok rond kunnen rekenen op professionele hulp bij uiteenlopende issues in de privésfeer: opvoeden van pubers, financiële zorgen, een scheiding, juridisch advies… Ook binnen dat complementaire full circle aanbod is de grens tussen werk en privé poreus. In onze workshops focussen we bijvoorbeeld niet louter op de werksituatie, maar komen ook thuissituatie en relaties aan bod. Het resultaat is een win-win: wie niet uitvalt, blijft aan de slag en heeft tegelijk zijn of haar veerkracht verhoogd.”

Impact op leven en werk

Wat geldt voor veerkracht, klopt ook voor belastbaarheid. “Het is superrelevant om als werkgever in te zetten op preventie en tegelijk werknemers op weg te helpen naar zelfredzaamheid. Dat laatste doen wij bijvoorbeeld via de Selfback-app”, zegt Gerrit Pollentier. “Dat is een digitale tool om werknemers te leren hoe ze rugklachten kunnen voorkomen of hoe juist om te gaan met rugklachten. Daar plukken ze in de werk- én de vrije tijd de vruchten van.”

“Maar zelfredzaamheid betekent ook inzichten aanreiken. Wie een hele dag fysiek aan de bak moet, denkt al snel dat bijkomend bewegen of sporten niet meer hoeft. En toch klopt dat niet altijd. Lange tijd repetitieve of belastende bewegingen doen, is nog geen gezond beweegpatroon met positieve impact op lichaam en geest.”

Op het vlak van leefstijl zien beide preventieadviseurs ook maatschappelijke verschuivingen. “Kijk naar hoe de omgang met smartphones meer en meer in vraag wordt gesteld. Ook alcoholgebruik wordt minder als een evidentie beschouwd. Het zijn langzame evoluties in leefstijlpatronen, die illustreren dat we ons meer en meer bewust zijn van de impact van gedrag op leven en werk.”

Meer info op www.mensura.be