Geen producten in je winkelwagen.
In haar maandelijkse column voor #ZigZagHR deelt Nathalie Arteel tips over hoe je waardering kan inzetten als basis voor een positieve bedrijfscultuur en persoonlijk geluk. Deze keer doet ze dat in een verrassende vorm: via een hoogst boeiend gesprek met professor Lieven Annemans (UGent).
Deze maand had Nathalie Arteel een bevlogen gesprek met hoogleraar in de gezondheidseconomie Lieven Annemans (UGent) over het belang van waardering, liefde en zingeving op de werkvloer. Nathalie wenst dat dit verhaal je mag inspireren voor een positief 2023:
“Liefde en erbij horen op het werk zijn even noodzakelijk als de zuurstof die we inademen.”
Werkgevers hebben de voorbije tien jaar massaal ingezet op gezondheidsprogramma’s en compensation & benefits-modellen, vertel ik gezondheidseconoom Lieven Annemans als ik bij hem aan tafel ben geschoven. Fruit op het werk, yogalessen, pingpongtafels en als laatste nieuwtje padel… Het kan niet op.
Maar uiteindelijk blijkt dat absenteïsme en burn-outs blijven stijgen en mensen zich minder en minder verbonden voelen met de organisatie waarvoor ze werken. Hoe komt dat? En wat kunnen organisaties eraan doen?
Werkgeluk
Lieven Annemans: “De hoofdoorzaak voor dat gebrek aan verbinding en voor het feit dat veel mensen zich in hun job niet echt gelukkig voelen, is volgens mij dat de aandacht voor verbinding al vele jaren genegeerd wordt.
Ik ken twee definities van werkgeluk met een totaal verschillende benadering.
- De eerste: geluk op het werk is een mindset die actie mogelijk maakt om prestaties te maximaliseren en potentieel te bereiken.
- De tweede komt van Harvard-psychologe Annie McKee en spreekt mij veruit het meeste aan: geluk op het werk is een diep en duurzaam genoegen in de dagelijkse activiteiten. Het wordt gevoed door het gevoel van betekenis te zijn, door vriendschap en door een positieve kijk op de toekomst.
Als je op je werk niet het gevoel hebt dat je zinvolle dingen doet, als je geen vriendschap van collega’s en leidinggevenden ervaart, en niet het gevoel hebt erbij te horen, ga je op een bepaald moment deconnecteren.
Je bevlogenheid en de goesting om te komen werken, verdwijnen dan geleidelijk aan. Je komt dan alleen nog maar werken omdat je er geld mee verdient en nog een paar extra voordelen krijgt.
Het bedrijf waar de cultuur niet goed zit, maar dat wel investeert in fruit, yoga en de pingpongtafel compenseert onbewust het gebrek aan een goede bedrijfscultuur. Een bedrijf waar de bedrijfscultuur wel goed zit, investeert in die zaken als toffe bijkomstige aanvullingen die het leven nog iets aangenamer kunnen maken. Dat is heel belangrijk, omdat samen plezier maken een belangrijke component is van gelukkig zijn.
Veel bedrijfsleiders zien echter nog altijd niet in dat geluk een doel is en niet een middel om zogezegd productiever te zijn. Als productiviteit de reden is om te investeren in geluk, gaan ze er niet geraken: engagement en bevlogenheid zijn een gevolg van gelukkig zijn.”
Bevlogenheid terugvinden
“Om het gebrek aan verbinding te herstellen en mensen zich gelukkig te laten voelen op het werk,” gaat de gezondheidseconoom verder, “is het belangrijk om terug te keren naar het menszijn. Elkaar weer oprecht ontmoeten en bij elkaar betrokken zijn.
Betrokkenheid ervaren, is een psychologische basisbehoefte.
Ik vind het tamelijk spectaculair wat we daarover hebben ontdekt in ons eigen onderzoek. We vroegen mensen: in welke mate is uw leidinggevende bekommerd om uw welzijn? Degenen die op die vraag veel of heel veel antwoordden, scoorden op werkgeluk 8 op 10. Degenen die zeiden dat hun werkgever weinig of niet met hun welzijn begaan is, scoorden minder dan 4 op 10 op werkgeluk.
Dat is een heel grote kloof, alleen al op basis van de vraag naar oprechte menselijke bekommernis. Hetzelfde resultaat zie je bij de stelling: in welke mate geeft uw werkgever om uw mening?”
Gulden regel
Je moet er dus voor zorgen dat je mensen weer met elkaar in verbinding brengt en ze leren de goede dingen bij elkaar te zien en te benoemen. “Exact”, reageert Lieven Annemans. “En wat daarbij helpt, is afspraken maken.
Van mij mag de fameuze gulden regel behandel een ander zoals je zelf behandeld wil worden overal in een kader aan de muur hangen, zodat mensen dat dagelijks zien en zich kunnen afvragen of ze dat doen.
Ik hou ook van de spreuk van Bond Zonder Naam: geef mensen een pluim en ze krijgen vleugels.
Dat gebeurt te weinig. Niet van leidinggevende naar medewerkers, maar ook niet tussen medewerkers onder elkaar. Als het niet goed is, mag het ook gezegd worden, maar vaak hebben we de neiging om alleen het negatieve te benoemen. Weinig mensen hebben de reflex om een compliment te geven bij iets positiefs.
Ik had laatst eten besteld bij een traiteur en ik belde haar na het weekend op. Haar eerste reactie was: oei, was het niet goed? Ze schrok ervan dat ik belde om te zeggen dat het zo lekker was. Ze zei dat het bijna niet meer voorkomt dat mensen bellen om te zeggen dat het goed was.
Nochtans is dat zo belangrijk, en het is een gewoonte die je jezelf kan aanleren. Het duurt even om het je eigen te maken, maar eenmaal eigen gemaakt, wordt het echt een gewoonte.
Het eerste dat daarvoor nodig is, is bewustzijn ontwikkelen. Dat heeft te maken met de prefrontale cortex, het deel van onze hersenen dat instaat voor reflectie. Alleen al het besef bijbrengen dat je prefrontale cortex je kan doen laten nadenken en reflecteren over wat je doet en laat, zegt en niet zegt, is een eerste stap.
Je kan je prefrontale cortex trainen, waardoor je niveau van emotionele intelligentie stijgt en je meer empathisch en begripvol bent als iemand het moeilijk heeft. Als je dat laat doordringen als leidinggevende of als collega’s onderling en er werk van maakt, dan ben je vertrokken.”
Waardering, dankbaarheid en liefde
Uit onderzoek van TeamStage bleek dat voor 46% van de mensen die een job zoeken de bedrijfscultuur een doorslaggevende factor is. In de bedrijfscultuur van Arteel zijn waardering, dankbaarheid en liefde belangrijke waarden. Voor veel bedrijfsleiders en managers is dat te fluffy. Hoe kijkt de hoogleraar daarnaar?
“Ik wou het juist zeggen… Als je dat tegen honderd bedrijfsleiders zegt, gaan er misschien 99 antwoorden om niet met van die floue flowerpower te beginnen. Maar ze hebben het mis, die 99”, legt Lieven Annemans uit.
“Annie McKee schrijft zelfs dat liefde en erbij horen op het werk even noodzakelijk zijn als de zuurstof die we inademen. De bedoeling van een goede bedrijfscultuur is elkaar graag te zien, omdat geluk een wij-zaak is. Er zit wederkerigheid in. Je kan alleen warmte krijgen als je ook warmte geeft. Je kan niet zeggen dat je liefde wil krijgen, maar die niet geven.
De essentie is elkaar graag zien. Toen ik trouwde, vroeg de pastoor me tegen mijn vrouw te zeggen: ik wil je man zijn, ik wil je liefhebben en waarderen, alle dagen van mijn leven. Als je dat bewust doet, dan is dat toch mooi.
Elkaar waarderen en liefhebben. Elkaars mening respecteren. Bij elkaar betrokken zijn. Elkaar autonomie gunnen, want ook inspraak hebben in je dagelijkse doen en laten, is een psychologische basisbehoefte. Ik denk dat het ook op het werk mogelijk moet zijn.
Je kan aan een contract bijvoorbeeld een annex toevoegen dat over gedeelde waarden en visie gaat en wat die betekenen voor hoe we dagelijks met elkaar omgaan. Dat zijn die afspraken maken zoals ik eerder benoemde. En mensen vinden dat belangrijk.
We hadden in een onderzoek de stelling: mijn werkgever geeft om waarden en doelen. Ik was verrast toen ik zag dat mensen er zoveel belang aan hechten dat de waarden en doelen van hun werkgever oprecht zijn en overeenkomen met de eigen waarden en doelen. Het bleek dat zelfs mensen die dit niet willen toegeven, er belang aan hechten.
Bedrijven zouden daarom bij de aanwerving van mensen meer gericht moeten zijn op hun vaardigheden, attitude en waarden en minder op het diploma.”
Bedrijven als de nieuwe kerk
Het mooiste wat organisaties volgens mij kunnen doen, is een omgeving creëren waarin ze ook voedsel voor de ziel aanreiken. Dat start bij het creëren van een liefdevolle omgeving. Veel mensen zijn op zoek naar een houvast. Vroeger vervulde de kerk die rol, ik geloof dat bedrijven vandaag die zingevende rol op zich kunnen nemen. Wat denkt Lieven Annemans daarvan?
“Dat kan”, denkt hij. “Maar het mag niet zo ver gaan ,dat er geen ruimte overblijft om daarnaast ook tijd te hebben voor je relatie, een verenigingsleven en de nood aan het je afsluiten van met name digitale impulsen. De invloed van de zondagsrust en dat meditatieve moment in de kerk op het weer evenwicht vinden in je geest, wordt enorm onderschat. Dat rustmoment – waar soms zelfs om wordt gelachen – is nu weg, terwijl we die rust voor de geest nu zo nodig hebben.”
“We kunnen mensen stimuleren hun prefrontale cortex te versterken”, verduidelijkt Lieven Annemans. “We kunnen elkaar warmte, vriendelijkheid en autonomie geven. We kunnen elkaar vaker complimenten geven. Zoals ik zei: geluk is een wij-zaak. Het is een combinatie van voor jezelf zorgen en voor de ander zorgen. Zo versterken we elkaar.”
Nathalie Arteel bedankt Mischa Verheijden van cv Re-story voor het schrijven van dit verhaal: re-story.be
Foto’s: Luc Collet
Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief
Jouw verhaal lanceren bij #ZigZagHR?
Bespreek met ons de opties om jouw branded content op onze site te zetten.
