Vrouwelijke vertegenwoordiging in Belgische start-ups en scale-ups blijft steken

Uit een diepgaande analyse van openthebox en Agoria bij 300 groeibedrijven in België blijkt dat vrouwelijke oprichters en bestuurders nog steeds zeldzaam zijn in de sector, ondanks alle inspanningen. Slechts 10% van de oprichters en een magere 13% van de bestuurders zijn vrouw. Hoewel het aantal vrouwelijke werknemers bij de onderzochte start-ups en scale-ups de afgelopen 10 jaar licht is gestegen van 33% naar 36%, stelt Steve Deplacie van openthebox vast dat er veel ruimte voor verbetering is.

Technologiefederatie Agoria ijvert om de status quo te doorbreken door meer aandacht te besteden aan de samenstelling van oprichtingsteams en door investeerders actief aan te moedigen om vrouwelijke vertegenwoordigers af te vaardigen naar raden van bestuur van hun portfoliobedrijven.

Naar aanleiding van International Girls in ICT Day doken openthebox, een website die met gesofisticeerde AI-technologie bedrijfsdata verzamelt en ondernemersnetwerken blootlegt, en de sectorfederatie Agoria in de bedrijfsdata van zo’n 300 Belgische technologische start-ups en scale-ups die deelnamen aan gekende acceleratieprogramma’s zoals imec.istart en Start It KBC en Deloitte’s Technology Fast 50 programma.

De man-vrouwverhoudingen van oprichters, bestuurders en medewerkers werden bekeken, met een focus op bedrijven opgericht tussen 2011 en 2022. Uit de data blijkt dat het aandeel vrouwelijke oprichters bij startups opgericht tussen 2017 en 2022 iets toegenomen is van 8 naar 10 procent van het totale aantal oprichters in vergelijking met start-ups opgericht tussen 2011 en 2016.

“Ondanks de inspanningen van de sector de afgelopen twee decennia, zijn er nog altijd weinig vrouwelijke oprichters bij start-ups. Hetzelfde geldt voor vrouwelijke bestuurders waar het percentage zelfs gedaald is van 15% naar 13%. Het aantal vrouwelijke medewerkers blijft nagenoeg stabiel, met zo’n één op de drie medewerkers. Op alle fronten is er dus nog stevig wat ruimte voor verbetering qua vrouwelijke vertegenwoordiging.”
Steve Deplacie, Managing Director van openthebox

Van alle onderzochte bedrijven hebben 79% enkel mannelijke oprichters, terwijl slechts 3% alleen vrouwelijke oprichters heeft. Ook op het gebied van bestuurders is er nog veel marge om diverser te worden: 71% van de bedrijven heeft enkel mannelijke bestuurders, terwijl 26% van de bedrijven naast een mannelijke bestuurder ook minstens één vrouwelijke bestuurder heeft.

Uit aanvullend onderzoek naar circa 70 start-ups met een vrouwelijke oprichter blijkt dat 85% van deze bedrijven ook minstens één mannelijke medeoprichter heeft. Deze ondernemingen tellen in totaal 83 vrouwelijke oprichters en 129 mannelijke oprichters.

“Vrouwelijke oprichters werven niet noodzakelijk meer vrouwelijke medewerkers aan. Vrouwen blijven sterk ondervertegenwoordigd met een aandeel van ongeveer 30%. De raden van bestuur uit deze groep bedrijven bevatten zo’n 32% vrouwelijke bestuursleden.”
Laurence Jacobs, Women in Tech Ambassador bij Agoria

De duurzaamheidsstrategie ‘Technology for a better world’ van Agoria stelt daarom duidelijke doelen met betrekking tot genderverhoudingen binnen technologiebedrijven zoals het streven om jaarlijks de man/vrouw-verhouding te verbeteren, gendergelijkheid te bereiken bij aanwervingen en promoties, en tegen 2030 ten minste 25% vrouwen te hebben in leidinggevende posities.

Status quo doorbreken

Agoria ziet eveneens een positieve rol weggelegd voor acceleratoren en investeringsfondsen om de status quo te doorbreken. Enerzijds kunnen zij rekening houden met genderdiversiteit bij het begeleiden van startende bedrijven die op zoek zijn naar medeoprichters voor hun project.

“Verschillende internationale studies tonen aan dat ondernemingen met vrouwelijke oprichters en leidinggevenden beter presteren op vlak van efficiëntie, return on investment en bedrijfswinsten. Ze behalen betere ESG-scores en investeren meer in training en ontwikkeling van hun medewerkers. Het zou gewoon common sense moeten zijn om te focussen op genderdiversiteit.”
Laurence Jacobs van Agoria

Anderzijds kunnen zowel publieke als private investeringsfondsen bij het afvaardigen van vertegenwoordigers in raden van bestuur meer aandacht hebben voor de samenstelling ervan. Studies laten zien dat teams bestaande uit mensen met verschillende genders, multiculturele achtergronden en leeftijden betere beslissingen nemen. Hoewel complementariteit van profielen dikwijls vooropstaat bij het samenstellen van raden van advies, lijkt dit bij raden van bestuur veel minder vaak het geval.

Daarnaast blijkt uit verschillende getuigenissen dat het parcours van vrouwelijke ondernemers aanzienlijk moeizamer is en ze vaak geconfronteerd worden met stereotypes.

Onze eerste kapitaalronde in 2020 was een succes, maar een lang en moeilijk traject. Als startup met drie vrouwelijke oprichters, waarvan twee pas afgestudeerden, moesten we een mannenbastion van financiering en investeerders overtuigen. Na gesprekken met andere startups die ook kapitaal ophaalden, was duidelijk dat ons traject significant meer inspanning en doorzettingsvermogen had gevergd. Iets wat vandaag nog blijkt bij de commerciële uitbouw van ons bedrijf. Potentiële klanten trekken de geloofwaardigheid van ons platform soms in twijfel omdat ze het rechtstreeks in verband brengen met ons team van jonge vrouwelijke oprichters. Het is hoog tijd om de mentaliteit binnen het bedrijfsleven te veranderen en het begrip ‘gender’ te overstijgen – zowel binnen bedrijven als in de sectoren die hen financieren en ondersteunen. Want in de economie van morgen zou gender geen rol mogen spelen.” vertegenwoordiging.”
Sophie Vanderputten, co-founder en CEO HireRing

Onlangs was Bien Vanderstappen, co-founder en CEO TEO, één van de finalisten in een wedstrijd voor vrouwelijke ondernemers. “Ik kreeg te horen dat het uitzonderlijk was dat ik op ambitieuze wijze een groeibedrijf had opgebouwd met een mannelijke vennoot die niet mijn levenspartner was. Bovendien werd opgemerkt dat ik als vrouw actief in een technisch domein met voornamelijk klanten in de industrie, geen ideaal rolmodel was en dat vrouwen het moeilijk zouden vinden om zich met mij te identificeren. Dergelijke zaken zijn toch even schrikken, zeker anno 2023, waar gender en achtergrond eigenlijk geen rol meer zouden mogen spelen in de waardering voor iemands werk.”