Als HR nu eens een coolhunter wordt…

Wat zijn de algemene trends in onze maatschappij? Welke impact hebben ze op onze manier van werken en leven? Hoe ziet de werkwereld er straks uit? Dat zijn vragen voor Bert Van Thilborgh, de historicus die zijn studieveld verruimde en trendwatcher werd.

Een blik op de (HR) toekomst – zonder in een glazen bol te staren.

Als historicus past Bert Van Thilborgh met zijn niet bepaald lineaire loopbaan alvast binnen één van de trends die hij voorspelt: de circulaire loopbaan. Naast docent is hij trendwatcher, futuroloog, eigenaar van Futureproved Trendwatchers en… vooruitgangsoptimist.

Hij heeft het over consumensentrends, een combinatie van de mens en de consument: “Omdat ik de mens en ook de trends holistisch benader. Een mens is veel meer dan een economisch wezen.” Hij kijkt naar de toekomst aan de hand van een aantal parameters: “Veel zaadjes liggen er nu al. Het komt erop neer de juiste vragen te stellen: wat is er al? En hoe kan dat zich ontwikkelen?

Maatschappelijke trends analyseer ik aan de hand van het letterwoord IBSOTEEP: individu, bevolking, sociaal-cultureel, omgeving, technologie, economie/werk, energie en politiek/institutioneel/juridisch. Tussen die trendfactoren ontstaat actie, reactie en interactie.”

Eerst overloopt hij enkele algemene trends, vervolgens zoomt hij in op trends met een belangrijke impact op het werk en HR.

CCaroline Dupont Photography 221114nr142819 Futureproved Bert Van Tilborgh Voorkeur min

Algemene trends

Het veranderende individu

“Een aantal algemene trends kan je afleiden aan de gegevens op je identiteitskaart”, verrast Bert Van Thilborgh. “Ten eerste is er je leeftijd. 40 jaar geleden was je biologische leeftijd ook je gevoelsmatige leeftijd. Nu is je biologische leeftijd maar een kleine afspiegeling van onze identiteit. Dat noemen we psychologische leeftijdselasticiteit: als ik 50 ben, wil ik behandeld worden naar mijn emotionele leeftijd, als een prille dertiger… Er ontstaan bewegingen als no-aging, die pleiten dat je maar zo oud bent als je je voelt. Of flat-aging: op 30 voelden we ons het beste en zo willen we ons het liefst blijven voelen.”

Ten tweede wijst hij op gender: “Genderfluïditeit en genderneutraliteit zijn absolute trends om rekening mee te houden.” Ten derde is er de nationale identiteit: “Ook die wordt fluïde: in België zijn we enkel Belg als de nationale voetbalploeg wint of als de koning sterft. Maar we voelen ons ook Vlaming en we behoren ook tot Europa. Als Europa zich wil ontwikkelen, zullen de landen misschien wel verdampen. Dus ook onze nationale identiteit staat onder druk.”

De veranderende omgeving

“In de omgeving valt het binaire weg”, zegt Bert Van Thilborgh. Hoezo? “Vroeger woonde je ofwel in de stad, ofwel op het platteland. Nu neemt een stad heel wat kenmerken van het platteland over en vice versa.

Ook vanuit de demografie zien we dergelijke bewegingen: enerzijds heb je de boomers, die hun grote huis verkopen en in de stad in een luxueus appartement gaan wonen, hun auto wegdoen en in de lokale biomarkt winkelen. Omgekeerd heb je mensen die met kinderen op een te kleine oppervlakte in de stad wonen en naar het platteland verhuizen.”

De veranderende bevolking

Ondertussen veranderen tal van aspecten bij de bevolking. Bert Van Thilborgh stipt de volgende punten aan:

  • Bij een stabiele economie stromen er in het arbeidscircuit de komende vijf jaar élk jaar gemiddeld 25.000 mensen méér uit dan in. Daarna blijven er dat 20.000.
  • In veel Europese landen is er een bevolkingsdaling. Werkkrachten uit Europa halen, is geen optie, want ze zijn er niet.
  • De vergrijzing is een feit, er ligt daar een grote uitdaging.
  • De gemiddelde levensduur wordt hoger. Elke man krijgt er jaarlijks 2,5 maanden extra levensduur bij, voor vrouwen is dat drie maanden (al verandert die kloof naarmate vrouwen meer stress ervaren en een grotere rol spelen in het economische weefsel).
  • Het aantal éénpersoonsgezinnen neemt toe (al één op de twee gezinnen in Zweden).

Trends met impact voor HR

Diversiteit en inclusie worden mainstream

Multiculturalisme wordt ingebed in de bedrijfscultuur”, merkt Bert Van Thilborgh op. “Onze maatschappij wordt nog meer een smeltkroes van culturen.”

Werknemers zitten de komende 15 jaar écht in de driver’s seat

De échte oorlog om talent moet nog losbarsten, voorspelt hij: “Bepaalde profielen zullen dan ook steeds meer eisen hebben, zoals workcations. En vooral de jongere generatie wil meer medezeggenschap en wil zich identificeren met het bedrijf.

Hoe zit het met corporate responsability? Hoe gaan ze om met personeel? Duurzaamheid? Hoe verlonen ze? Doen ze aan charity? Is er ruimte om bij te scholen?”

Vaarwel landschapsbureau, hallo tuinkantoor

“Het tijdperk van de landschapsbureaus is voorbij. Kantoren zullen er huiselijker uitzien, als een verbeterde versie van thuis”, voorspelt Bert Van Thilborgh.

“De slinger van het hybride werken belandt ergens in het midden: thuiswerk voor taken op eigen tempo, kantoorwerk voor groepstijd, verbinding, trainingen, nederlagen doorspoelen en successen vieren.

De opkomst van de thuis- en tuinkantoren creëert opportuniteiten voor architecten en aannemers. De kantoormarkt staat onder druk, maar ook hier zijn er mogelijkheden: kantoorgebouwen worden sociale woningen of misschien wel woonzorgcentra in combinatie met een school om de eenzaamheid te tackelen.”

Mensen hebben (opnieuw) twee beroepen

Tussen 1500 en 1750 hadden mensen vaak twee beroepen nodig om de eindjes aan elkaar te knopen. Dit zou wel eens kunnen terugkeren, vreest Bert Van Thilborgh:

“De huidige generatie kan misschien voor het eerst minder goed hun vermogen doorgeven aan hun kinderen. De alfageneratie, geboren tussen 2010 en 2025, kan hierdoor trouwens beter met geld omgaan.”

We kunnen (en moeten) langer werken

Gevoed door onze levensduurverlenging zullen ook onze loopbanen verlengen. Langer werken wordt de boodschap om de pensioenen betaalbaar te houden.

Maar de intensiteit van het werken moet naar beneden.

Dat kan onder andere door hulp van technologie (bijvoorbeeld drones inzetten voor inspecties op gevaarlijke plaatsen) én flexibelere werktijden.

Premies voor koffiemachine of ergonomische bureaustoel

“Er is dringend nood aan een fiscale update, zodat de bedrijfswagen niet de enige optie is,” merkt Bert Van Thilborgh op. “Denk aan een ergonomische stoelen, thuiskantoormeubilair, verwarming, internetaansluiting, mobiliteitsbudget,…”

Werk is een lifestyle en beleving

“Werk maakt deel uit van je levensstijl”, zo ziet hij nog een trend. “Doordat het werk fysiek minder zwaar wordt, kan je op een andere manier je leven invullen. Dat vergt een nieuwe mindset en vaardigheden: we hebben adaptieve intelligentie nodig om ons beter te kunnen aanpassen aan versnelde veranderingen.”

We worden betaald per dag of per taak

Verloning zal niet altijd meer gebeuren op basis van het aantal uren, maar van performance:

“Het maandloon komt ter discussie te staan. We moeten rekening houden met instant gratification van de jongere generaties. Dat impliceert dat er bijvoorbeeld per dag of per taak betaald wordt.”

Als werknemer heb je een vast contract met verschillende bedrijven

Bedrijven delen personeel zoals tijdens de coronapandemie in Duitsland, waar Aldi (supermarkten met personeelstekort) en McDonald’s (te veel personeel) elkaar uit de nood hielpen.

20% van onze werktijd spenderen we aan studeren

Levenslang leren geraakt geïnstitutionaliseerd, zoals bij AT&T in de VS, waar 20% van de werktijd gespendeerd mag worden aan opleiding. Of misschien zetten we die tijd in voor een goed doel?

<<>>

Hoe kan HR tijdig trends spotten en blijven vernieuwen?

“Als HR moet je je ruime speelveld kennen”, weet Bert Van Thilborgh.

“Daarnaast moet je gedrag analyseren en vertaal je die veranderende context en gedrag naar vragen, voorkeuren en verlangens. Blijven innoveren is de boodschap.

Geef trendwatchers een plaats in bedrijven, ze helpen om buiten de bestaande hokjes te denken en werken gestructureerd samen om innovatief te blijven.

Een andere manier is het trainen in coolhunting: onbevangen observeren en nieuwe technologieën ontdekken in één sector of buiten je eigen sector. Spreek ook met ondernemers, vernieuwers en experten die helpen om je blik te verruimen.”

BOEKENTIP:

In januari 2023 brengt uitgeverij Pelckmans Trendsurfing uit, het boek waarin Bert Van Thilborgh je gidst doorheen de veranderingsprocessen in onze snel evoluerende, uiterst volatiele, onzekere en ambigue maatschappij.

XX FOTO 14 17 INTERVIEW BOEKENCOVER Bert Van Thilborgh

Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief

Ook interessant

LEES MEER