Een leider wordt niet naar boven getrokken, maar naar boven geduwd

In alles wat ze doen – of dat nu outplacement, loopbaanbegeleiding, begeleiding van werk naar werk, inplacement of het geven van HR advies is – een persoonlijke en eerlijke samenwerking staat altijd voorop. Dat komt voor Travvant op de eerste plaats. Samen met Annick Huybrechts of Roeland Van Dessel gaan we elke maand langs bij een hoogst interessante HRM’er, manager of ondernemer die een beroep op hen doet.

Deze maand zetten we Roeland Van Dessel zelf voor de spiegel én we belanden ook in de politiek, want hij schuift Meryame Kitir, Minister van Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedelijk Beleid – of minister van Solidariteit, zoals ze zichzelf liever noemt, naar voren als een echte leider.

Wat is leiderschap? Welke leiders hebben op hem een bijzondere indruk nagelaten? En welke eigenschappen hebben sterke leiders gemeenschappelijk? Met die vragen trokken we naar Roeland Van Dessel, gedelegeerd bestuurder van loopbaanexpert Travvant. Door de jaren heen is er al op veel verschillende manieren invulling gegeven aan leiderschap: van command & control naar dienend naar gedeeld leiderschap, maar finaal draait het rond de invloed en impact die je hebt op jezelf en op je omgeving, vindt hij: “Ben je in staat richting te geven aan jezelf en anderen? Krijg je dingen voor elkaar die bijdragen tot succes? Heb je een heldere visie en richting? En dat alles met respect voor iedereen?”
Onder andere Bert Van Rompaey (Brussels Airlines) en Dieter De Waegeneer (Delhaize), die hij in eerdere edities aan ons introduceerde, passeren de revue als sterke leiders én we belanden zelfs in de politiek nu hij ook wijst op minister van Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedelijk Beleid Meryame Kitir. “Zij legde een indrukwekkend leiderschapsparcours af: van mijnwerkersdochter en arbeider bij Ford Genk tot federaal minister. Je doet uiteindelijk aan politiek om iets te betekenen voor de mensen. Net zoals een leider iets wil betekenen voor zijn of haar mensen”, argumenteert Van Dessel. “En een echte leider wordt niet alleen naar boven getrokken, die wordt vooral naar boven geduwd. Dat blijkt zeker uit het leiderschapsverhaal van Meryame Kitir.” We trekken er drie lessen uit.

Les 1
Een leider grijpt kansen

In de jaren 1960 trok het gezin Kitir vanuit Marokko naar Limburg, om er te werken in de steenkoolmijnen. Meryame verloor haar ouders op vrij jonge leeftijd, waardoor ze haar ambities om verder te studeren, noodgedwongen moest opbergen. Van enige voorbestemming in de politiek was er ook al geen sprake, niemand in haar familie heeft een politieke achtergrond. Op haar achttiende begon ze te werken bij de Ford-fabriek in Genk, gecombineerd met studies in avondonderwijs. Al snel werd ze opgemerkt en in 2000 vonden de eerste sociale verkiezingen plaats waaraan ze deelnam op de jongerenlijst van het ABVV. Ook de toenmalige rijzende ster van de socialistische partij Steve Stevaert zag wat in haar en gaf haar de kans om mee te doen aan de lokale verkiezingen. Ze zag een kans om bij te leren en te groeien én ze greep die met beide handen.

Les 2
Een leider voelt goed aan wat er leeft onder de mensen

Op 25 oktober 2012 liet Meryame Kitir zich opmerken voor heel het land. Naar aanleiding van de aangekondigde sluiting van Ford Genk gaf ze een emotionele toespraak in de Kamer, die kon rekenen op een algemene waardering, over de partijpolitieke grenzen heen. Blijkbaar wist ze toen al wat er echt leeft bij de mensen.

Les 3
Een leider is iemand in wie mensen zich herkennen

Haar bekommernis om het lot van de Ford-werknemers zorgde voor de doorbraak, maar daar bleef het niet bij. Meryame Kitir liet zich niet vastpinnen op het ene issue, ze zag meer behoeften en noden om voor te ijveren, wat van haar een leider heeft gemaakt in wie mensen zich herkennen en in wie ze vertrouwen hebben.
Als voormalige arbeidster met Marokkaanse roots is Kitir ook een rolmodel in een samenleving die almaar diverser wordt en in een parlement dat te traag uitgroeit tot een weerspiegeling van die samenleving – toch de kerndefinitie van een parlement. Volgens het Minderhedenforum komt amper 4,8% van de parlementsleden uit de minderheden in het land, terwijl die aanwezigheid binnen de maatschappij op zijn minst drie keer hoger ligt. Voelen de invloedrijke samenstellers van de politieke verkiezingslijsten zich aangesproken?

Extra les
De fundamenten van goed leiderschap zijn overal dezelfde

Net zoals leiderschap en (h)erkenning nauw verwant (zouden moeten) zijn, zijn ook leiderschap en de context onvermijdelijk sterk met elkaar verbonden. Maar hoe stevig die verschillen naargelang van de situatie of zelfs van de organisatiecultuur mogen zijn, goede leiders zijn goede leiders. Punt. Dat poneerde Marc Croonen, CHRO bij Vandemoortele, in een eerdere editie van #ZigZagHR over leiderschap. Met andere woorden: de fundamenten van goed leiderschap zijn dezelfde in eender welke cultuur of organisatie.
Zo ook in de politiek: je moet charisma hebben, je moet een visie of een verhaal hebben en je moet communicatief sterk zijn. Zeker nu, in woelig water, hebben we ook in de politiek nood aan sterke leiders en die lopen anno 2021 niet louter rond in een grijs of blauw maatpak. We hebben alvast de jongste en meest diverse federale regering ooit, met ook vrouwen die tien van de twintig regeringsleden uitmaken, een primeur. Het gaat dan toch de goede kant uit…