Ai!

Ludo Verstraete is een bezielend spreker en schrijver over leiderschap, cultuur en HR. Voordien bouwde hij een veelzijdige HR carrière uit. Tot augustus 2022 was hij HR Director van DELA België. In november 2021 stond hij op de cover als #ZigZagHR Wijze. Momenteel schrijft hij een boek over het belang van waardering op de werkvloer, dat in het najaar van 2023 verschijnt. In de column kHRitisch bekijkt hij het #ZigZagHR thema van de maand vanuit een even puntig als prikkelend perspectief.

Ik moet iets bekennen: het schrijven van deze column over AI en technologie heeft me helemaal uit mijn comfortzone gebracht. Gelukkig vertoef ik daar graag. Wie mij kent, weet dat ik weinig affiniteit (lees: passie) heb voor AI, technologie, ChatGPT en dat soort dingen. Nochtans organiseerde ik in 1992 voor de VOKA-leden seminaries over het waarom, wat en hoe van het internet. Dit illustreert dat ik wel het nut inzie van technologische vernieuwing en die dan ook omarm, maar het is niet mijn ding.

Gelukkig bestaan er veel slimme mensen die wel gepassioneerd zijn door AI en technologie, en van wie ik dan ook wat kan leren. Zo verscheen in januari 2023 een artikel van Dave Ulrich over Implications of ChatGPT for Human Capability Agenda. Daarin vertelt hij hoe hij ChatGPT testte met de vraag: wat is de toekomst van HR? In enkele seconden ontving hij een antwoord van 200 woorden lang. Zelfs Dave Ulrich was onder de indruk – ook van de inhoud: “Dit essay biedt een scherpzinnig en bekwaam overzicht van de toekomstige HR agenda. Het gebruik van ChatGPT kan nuttig zijn voor bijna elk schriftelijk document dat door HR wordt aangeleverd: beleid, trainingshandleidingen, communicatie, toespraken, presentaties, sociale media, brieven aan werknemers enzovoort.”

Maar… er is inderdaad een maar. Volgens Dave Ulrich heeft het gebruik van ChatGPT minstens vier beperkingen. Ik resumeer ze even.

1. Benadrukt meer het verleden dan de toekomst: AI vertrouwt op bestaande informatie op internet. Het verzamelt en communiceert die informatie in gesprekstaal, zodat antwoorden betrouwbaar en relevant klinken. Het heeft echter niet het vermogen om te creëren wat morgen kan zijn.
2. Brengt meer een standaard over dan een creatieve visie: de inzichten uit de essays van ChatGPT kunnen snel een aanvaardbare standaard worden voor het denken over een HR agenda. Sommige organisaties nemen hier vrede mee. Maar leidt dit altijd tot succes? Meer differentiëren helpt wel om meer succesvol te zijn. ChatGPT kan samenvatten wat anderen hebben gedaan, maar kan geen advies geven over wat jouw bedrijf anders zou moeten doen.
3. Genereert meer generieke dan specifieke reacties: door AI gegenereerde antwoorden zijn vaak heel algemeen. De toekomst van HR zit waarschijnlijk in inzichten over waarom dingen gebeuren. Dat vergt heel wat onderzoek. Onderzoek naar nieuwe en specifieke zaken, iets wat ChatGPT niet kan opleveren.
4. Biedt meer gedachtesynthese dan gedachteleiderschap: vertrouwen op AI kan intellectuele luiheid aanmoedigen. De machine denkt door eerder werk te herzien in plaats van nieuwe ideeën te creëren.

Als input voor mijn boek luister ik regelmatig naar podcasts. Zo kreeg Frederik Anseel ooit de vraag hoe organisaties moeten omgaan met hun medewerkers in die snelle technologische evolutie. Volgens hem is het antwoord simpel: geef mensen het gevoel dat ze ertoe doen, dat zij het verschil maken. Want in een wereld vol technologische verandering blijft een aantal principes wel gelden. Zo houden mensen van waardering krijgen, hebben ze graag contact met andere mensen, en willen ze samenwerken op een goede manier.

Ik heb de indruk dat bedrijven het vandaag moeilijker hebben om hun mensen centraal te stellen dan het omarmen – wat ook nodig is – van nieuwe technologie. Maar dat is mijn bescheiden mening.

Hoe dan ook, vergeet de mens niet in jouw organisatie.