Waarom een flexibel telewerkbeleid op maat van werknemers essentieel is…

Wie minder mag telewerken dan gewenst, loopt een hoger risico op burn-out. Dat blijkt uit een bevraging van Securex bij een representatieve steekproef van ruim 1500 werknemers. “Het is echter niet de mate waarin men telewerkt die een invloed heeft op het risico op burn-out, wel de afstemming tussen gewenst en effectief telewerken.

Het is absoluut essentieel dat werkgevers een telewerkbeleid invoeren dat flexibel is én waar mogelijk op maat van de werknemer”, zegt Heidi Verlinden, Research Project Manager bij Securex.

Nu de pandemie heropflakkert gaan opnieuw stemmen op om algemeen telewerk terug in te voeren. In Nederland beval de overheid aan om thuis te werken tenzij het echt niet anders kan, en ook onze eigen Groep van Tien riep werkgevers op om maximaal in te zetten op telewerk, minstens tot het einde van het jaar. Voor heel wat werknemers was de versnelde uitrol van flexibel thuiswerk een zegen, voor anderen een vloek. Uit een bevraging van Securex blijkt vandaag dat wie minder mag telewerken dan gewenst een verhoogd risico (+44%) loopt op burn-out.

In het eerste kwartaal van 2021 was telewerk verplicht voor wie het mogelijk was. In die periode werkten werknemers – wiens job telewerken toelaat – gemiddeld 65% van de dagen (3,3 dagen) van hun werktijd van thuis uit. Ruim de helft van de werknemers (53%) werkte vier van de vijf dagen of meer van thuis uit. Als de bevraagde werknemers zelf zouden mogen kiezen zouden ze in normale tijden gemiddeld 48% van hun tijd van thuis uit willen werken (2,4 dagen per week).

Relatie telewerk en burn-out

Er is geen relatie tussen de hoeveelheid telewerk en het risico op burn-out. Wel hebben werknemers die minder vaak mogen telewerken dan ze zouden willen een verhoogd risico op burn-out. In 2019 liepen werknemers gemiddeld nog een risico van 8% op een burn-out. Voor wie de hoeveelheid telewerk begin 2021 afgestemd was op het aantal dagen dat ze willen, is dat risico ongeveer gelijk gebleven. Wie echter minder mocht telewerken dan ze zouden willen, liep de helft meer risico (12%, of 44% hoger dan het gemiddelde risico) op burn-out. Hoe groter de kloof tussen de gewenste hoeveelheid en de effectieve hoeveelheid telewerk, hoe groter het risico.

“Het is dus niet de hoeveelheid telewerk die een invloed heeft op het risico op burn-out, wel of de gewenste en de effectieve hoeveelheid telewerk met elkaar overeenstemmen. We zien heel duidelijk dat werknemers autonomie erg belangrijk vinden: wie minder mag telewerken dan gewenst, ervaart een lager gevoel van autonomie, en heeft door die frustratie dus meer risico op burn-out”, verklaart Heidi Verlinden, Research Project Manager bij Securex.

Het verschil in autonomie kan louter aan de manier van werken op de werkplek liggen, namelijk thuis of op kantoor, maar ook aan de frustratie dat men de mogelijkheid niet krijgt om hoge werkeisen het hoofd te bieden door woon-werkverkeer te vermijden en – ook die vrijgekomen uren – thuis te werken”, verduidelijkt Hans De Witte, hoogleraar arbeidspsychologie aan de KU Leuven.

In de bevraagde periode tussen 1 januari en 1 april 2021 was telewerk verplicht voor wie het kon. 25% werkte toen evenveel van thuis uit als ze zouden willen, en 17% werkte minder vanop afstand dan gewenst. Die laatste groep liep dus een hoger risico op burn-out. In diezelfde periode telewerkte 58% van de werknemers meer dan ze zouden willen: zij liepen verbazend genoeg een lager risico (-36%) op burn-out.

“Dat mensen die vaker van thuis werkten dan ze eigenlijk zouden willen minder risico lopen is verrassend, maar valt wel eenvoudig te verklaren: werknemers wisten dat het om een tijdelijke situatie ging, dat het voor iedereen zo was, en dat het met een goede reden was. Vermoedelijk werken veel van deze werknemers in een omgeving met een sterke focus op gezondheid, waardoor altijd al minder risico op burn-out en nu dus ook maximaal telewerk om besmettingen te vermijden, of in een omgeving met een sterk progressieve inslag gericht op vertrouwen in plaats van controle, waardoor thuiswerkende medewerkers geen probleem vormen”, legt Frank Vander Sijpe, Director HR Trends & Insights bij Securex, uit.

“Werkgevers voeren best een flexibel telewerkbeleid dat ruimte laat voor de  individuele werknemer en het team. Wil je als werkgever dat je werknemers naar kantoor komen als de maatregelen het toelaten? Leg dit dan niet op als een algemene verplichting. Geef je werknemers inspraak en licht de meerwaarde toe waarom je ze op de werkvloer verwacht. Zorg ook dat dit duidelijk is: wie naar kantoor komt om vandaaruit de hele dag online te overleggen en/of geen babbeltje kan slaan met collega’s zal weinig gemotiveerd zijn om naar kantoor te komen. Dan voelt het aan als een verplichting en stijgt het  risico op een burn-out”, waarschuwt Anja Van den Broeck, professor motivatie en management aan de KU Leuven, nog.

Over het onderzoek
De cijfers van dit onderzoek komen uit een meer algemene studie die Securex in mei 2021 uitvoerde in verschillende domeinen. De steekproef omvat 1512 werknemers en is representatief voor de Belgische arbeidsmarkt op vlak van geslacht, leeftijd, statuut, bedrijfsgrootte en regio. Met telewerken wordt in deze context thuiswerk bedoeld, en dus niet vanuit een ander filiaal, onderweg of vanop een coworking locatie. We hielden sociodemografische gegevens constant bij het analyseren van verbanden. De besproken verbanden gelden voor mannen en vrouwen, voor oud en jong, en voor arbeiders en bedienden. Het verband tussen de mate waarin men minder telewerkt dan men wil en het risico op burn-out, wordt volledig verklaard door de mate waarin men autonomie ervaart. Het risico op burn-out werd gemeten met de Burn-out Assessment Tool, een instrument ontwikkeld door de KULeuven. Meer informatie op www.burnoutassessmenttool.com.