Heb jij al een gedragscode op het werk?

Uit een analyse van hr-dienstengroep Liantis rond grensoverschrijdend gedrag bij 7.513 medewerkers blijkt dat 18,73% in 2021 geconfronteerd werd met geroep op het werk door collega’s. Opvallend: leidinggevenden rapporteren vaker dat ze het afgelopen jaar te maken kregen met roepende collega’s.

“Een gedragscode invoeren op de werkvloer kan helpen om beter af te bakenen welk gedrag aanvaardbaar is en wat helemaal niet”, aldus Liantis.

Grootschalige bevraging

Als externe preventiedienst ondersteunt Liantis bedrijven en organisaties bij het uitvoeren van risicoanalyses op de werkvloer. Zo brengt ze bijvoorbeeld ook psychosociale risico’s in kaart – iets wat bedrijven in ons land verplicht moeten doen. In 2021 bevroeg Liantis 7.513 werknemers over psychosociaal welzijn op de werkvloer, om vervolgens concreet advies te geven over mogelijke actiepunten.

Meer thuiswerk = minder roepen

Eén van de aspecten die aan bod komt in de bevraging rond grensoverschrijdend gedrag is roepen. Wat blijkt: 18,73% – of bijna 1 op de 5 werknemers – kreeg in 2021 te maken met schreeuwende collega’s of leidinggevenden. In 2020 was dat met 19,17% net iets meer. In 2019 – net voor de coronacrisis – ging het om 23,11%.

Daarnaast is het aantal respondenten dat te maken kreeg met fysieke bedreigingen ook gedaald. In 2021 ging het om 5,6%, terwijl het in 2020 en 2019 telkens over ongeveer 10% ging. “Een heel groot deel van de bevolking werkte toen van thuis uit. Aangezien er dus minder sociale interacties waren, is het logisch dat dit percentage zakt. Als het aantal interacties tussen mensen drastisch daalt, heb je ook minder kans dat een collega uitvliegt. Dat geldt zowel verbaal als fysiek”, vertelt Marco Vandamme, preventieadviseur psychosociale aspecten bij Liantis.

Leidinggevenden

Uit de analyse blijkt dat mensen in leidinggevende functies vaker verbaal geweld ervaren dan collega’s in niet-leidinggevende functies. “Een belangrijke taak van een leidinggevende is het beoordelen van het functioneren van een medewerker. Dit betekent dat je, als leidinggevende, vaker dan een gemiddelde medewerker zonder leidinggevende functie, je collega’s zal moeten aanspreken op bijvoorbeeld gebrekkig functioneren, conflicten op de werkvloer… . Deze gesprekken verlopen niet altijd makkelijk en de gemoederen kunnen daarbij al eens verhit geraken. Daarnaast moet een leidinggevende ook vaak tussenkomen bij conflicten binnen het team.”

Vaker bij mannen

Opvallend: mannen rapporteren vaker dat ze geconfronteerd worden met roepende collega’s. In 2021 ging het om 23,26% van de mannen. Bij de vrouwelijke medewerkers ging het in datzelfde jaar om 17,48%. Bij de fysieke bedreigingen blijkt het zelfde stramien zich door te zetten: mannen rapporteren die vaker dan vrouwen. Bovendien blijkt dat een trend die zich al enkele jaren aftekent.

“We zagen al in andere bevragingen dat mannen meer agressie door collega’s rapporteren dan vrouwen”, aldus Marco Vandamme. “Wel belangrijk: uit eerder onderzoek weten we dat vrouwen wel meer agressie rapporteren van derden. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat vrouwen vaker contactberoepen uitoefenen, bijvoorbeeld in de zorg, en dus vaker in contact komen met derden. Bovendien vermoeden we dat roepen nog te vaak als een aanvaarde manier van communiceren wordt gebruikt. Je moet bijvoorbeeld roepen om gehoord te worden aan de andere kant van de werf, waar er veel lawaai is. We moeten dit nu verder analyseren omdat dit grote impact kan hebben op het psychosociaal welzijn van deze medewerkers.”

“Maak werk van een gedragscode”

Wanneer medewerkers vaak te maken krijgen met psychosociale risico’s zoals hoge werkdruk, onduidelijkheid… zullen medewerkers meer stress ervaren en zullen er meer conflicten op de werkvloer zijn, meer geroep… “Hier geldt dus dat wanneer je interne agressie wil reduceren, het cruciaal blijft om in te zetten op deze psychosociale risico’s”, aldus Marco Vandamme. “Daarnaast is het ook belangrijk om alle lagen binnen de organisatie te ondersteunen. Een goed werkklimaat laat toe dat medewerkers bij hun leidinggevenden terechtkunnen. Maar ook leidinggevenden moeten bij iemand terechtkunnen om moeilijke situaties te bespreken. Dat kunnen hun eigen leidinggevenden of collega-leidinggevenden zijn.”

Ten slotte kan het volgens Liantis een zeer goede zaak zijn om op organisatieniveau een gedragscode uit te werken. Hier kan je als werkgever duidelijkheid scheppen over welk gedrag aanvaardbaar is en wat niet. Marco Vandamme: “Maar bovenal is het belangrijk om een cultuur binnen het bedrijf te creëren waarbij medewerkers elkaar makkelijk en laagdrempelig kunnen aanspreken. Zie je twee collega’s een verhitte discussie voeren? Spreek ze dan aan en vraag of alles oké is. Zie je dat een collega tegenover een andere collega roept? Spreek deze mensen hierop aan. Bied ondersteuning en ga in dialoog, met elkaar of de leidinggevende. Dit is niet altijd evident, maar een gedoogbeleid zal op termijn alleen maar nefast zijn voor het welzijn van alle betrokken partijen op de werkvloer.”