Een oproep tot possibilisme

Nu de lente er aankomt, het seizoen waarin alles zich vernieuwt, doe ik hier graag een oproep tot possibilisme. Possibilisme gaat erover dat er altijd meerdere opties zijn, welke ook de context is, maar je moet eropuit zijn om ze te zien en je moet ervoor willen gaan. De mogelijkheden zijn veelvuldiger en groter dan we soms denken. Een oorlog, een pandemie, energieprijzen die vertienvoudigen – ooit leek het bijna onmogelijk dat dat zou gebeuren. Maar het gebeurde. Als dát kan, waarom zouden andere bijna-onmogelijkheden in de goede zin dan niet net zo goed kunnen? Dat is de mindset van de possibilist.

Optimisme is passief, possibilisme is actief

De bevlogen Zweedse arts en statisticus Hans Rosling gebruikte de term possibilisme het eerst, een term waarmee hij velen wist en weet te inspireren vanuit een historisch perspectief. Via Caroline Pauwels kwam ik met possibilisme in contact. Zij ademde possibilisme, in combine met nieuwsgierigheid als drijvende kracht. Zij formuleert het zo: “Ik weet niet of de dingen beter zullen worden, ik geloof wel dat ze beter kunnen worden” (Ronduit, 2021, p.19).
In Tussen hoop & mogelijkheid (Bron: Innovationorigins.com) wordt naar possibilisme verwezen als “een actieve benadering van hoop”, met de belangrijke opmerking dat “actief aan de knoppen van hoop draaien, nog niet wil zeggen dat je ervan uitgaat dat alles goed komt.” Het gaat erom dat je op z’n minst probeert om dat waar je op hoopt werkelijkheid te laten worden.

Ja, in possibilisme zit een zekere dosis optimisme, maar synoniemen zijn het zeker niet – possibilisten zoals Hans Rosling en Caroline Pauwels hebben zich altijd verzet tegen het naïeve imago dat al snel aan possibilisme kleeft. Een possibilist is niet naïef, die is vooral actief. Een possibilist re-ageert niet, maar ageert. Een possibilist neemt de touwtjes in handen om de toekomst richting te geven.

Het ABC van possibilisme, over hoe het mogelijke waarmaken

We beleven uitdagende tijden, dat valt niet te ontkennen. Maar precies dan, wanneer het negatieve de bovenhand lijkt te hebben over het positieve, is possibilisme nog belangrijker dan anders. Possibilist zijn – altijd oog blijven hebben voor de mogelijkheden – is zelfs een noodzakelijke mindset voor wie succesvol wil zijn. Dat geldt niet alleen voor ondernemers en werkgevers, het geldt evengoed voor medewerkers. Want het volstaat niet dat je als ondernemer-werkgever in mogelijkheden denkt, ook je werknemers zullen in die zin gemotiveerd moeten zijn, wil je succes bereiken.
Een handig houvast in het streven naar een dergelijke cultuur is het ABC-model. ABC staat voor Autonomie, Belonging (zich verbonden voelen met elkaar en met de organisatie) en Competence (de taken aankunnen). Kan je zelf en kunnen al je medewerkers die drie boxen afvinken, dan zijn jullie goed op weg om het mogelijke waar te maken.

De possibilist beroept zich op feiten voor het zien en maken van keuzes

Het uitgangspunt van possibilisme is dus dat er, wat de omstandigheden ook zijn, altijd meer dan één mogelijkheid is om ermee om te gaan. Er is evenwel één uitzondering: het verleden. Dan zijn de mogelijkheden al feiten geworden. Maar het is niet omdat daar niets meer te kiezen valt, dat feiten voor de possibilist onbelangrijk zouden zijn. Wel integendeel. Feiten spelen een cruciale rol voor wie als possibilist in het leven staat. Want het zijn de feiten van het verleden die aangeven wat de mogelijkheden voor de toekomst zijn (Facts to Act). Ze geven zelfs al een flinke hint welke daarvan de meest wenselijke mogelijkheid zal zijn.

Kortom, possibilisme is een bij uitstek actieve houding en dit zijn de stappen die de possibilist zet:

• Welke zijn de feiten?
• Welke zijn de mogelijkheden?
• Wat zeggen de feiten over de mogelijkheden?
• Wat en hoe zet ik erop in om de beste mogelijkheid werkelijkheid te doen worden?

Succes!

Dit is een gastblog geschreven door Chris Wuytens, Managing Director van Acerta Consult en Visiting Professor aan de KU Leuven, VUB en Antwerp Management School