No (wo)man is an island

In een context van structurele arbeidsmarktkrapte, vergrijzing en (te) hoge werkdruk zullen we meer moeten werken met (te) weinig mensen, want de oplossingen liggen niet meer voor de hand. We gaan richting full employment, werkloosheid zit op een historisch dieptepunt en toch blijven we vissen in dezelfde vijvers.

Tegen beter weten in.

Ook de klassieke strategieën beginnen hun magie te verliezen: een hoger loon lost niet altijd het personeelstekort op en leidt er in sommige sectoren zelfs toe dat mensen meer deeltijds gaan werken, zoals in de zorgsector bijvoorbeeld. Backward sloping labour supply heet dat. Dat leerden we van Sem Vandekerckhove, senior onderzoeker bij het HIVA, het onderzoeks­instituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven. Hoe meer werkgevers ingaan op de vraag naar flexibiliteit, hoe meer banen versnipperd raken en hoe moeilijker het wordt om personeel in te plannen.

Het behalen van de werkzaamheidsgraad van 80% is overigens niet dé oplossing voor de arbeidsmarktkrapte. Daar hamert arbeids-markt­expert Jan Denys iedere Actua Podcast op en ook Sarah Vansteenkiste, directeur Steunpunt Werk, is het daarmee eens. Op het niveau van de onderneming ziet ze vooral heil in een andere arbeidsorganisatie. En daarin staat ze niet alleen: het blijkt de rode draad in heel wat gesprekken in dit nummer. Medewerkers inspraak geven in hoe werk anders georganiseerd kan worden, zou ons al een flinke stap vooruit kunnen helpen. Dat kan via de formele overlegkanalen, maar informele inspraak is minstens zo belangrijk.

Veel meer dan over werkzaamheid gaat het vandaag over productiviteit en werkbaarheid. We zullen werk anders moeten inrichten, zodat mensen niet uitvallen door (te) hoge werkdruk, meer autonomie ervaren en hun werk opnieuw als zinvol ervaren.

“Op zoek gaan naar de ziel van onze jobs”, zoals Sarah Vansteenkiste het omschrijft. En in plaats van uit te blijven gaan van krapte, doen we er beter aan om slim samen te werken en zo de taart groter te maken voor iedereen.

Professor Bert Schreurs licht in ons maart nummer toe hoe talent pooling daartoe kan bijdragen. Er kan en zal meer moeten worden samengewerkt tussen bedrijven, sectorfederaties, sociale partners, overheden en andere stakeholders.

Dat schreven Lisbeth Claus en ikzelf al in 2018 in ons boek #ZigZagHR, Waarom de beste HR geen HR meer is.
We hebben er zelfs een volledig hoofdstuk aan gewijd: No (wo)man is an island.