Geen producten in je winkelwagen.
Wat kan je leren over leiderschap en communicatie van een dirigent in een symfonisch orkest? Dat is de insteek van het boek ‘Maestro: a surprising story about leading by listening’. Het werd geschreven door Roger Nierenberg, voormalig dirigent die een uniek programma ontwikkeld heeft: “The Music Paradigm”, waarbij je als toeschouwer midden in een symfonisch orkest plaats neemt.
#ZigZagHR-Rebel Christa Van Oostende maakte dit in 2010 mee. In dit artikel deelt ze haar lessen in leiderschap als interim dirigent van maestro Roger Nierenberg
Dat muziek een geleider is die erin slaagt om mensen te verbinden, weten we al lang.
En het mooie aan muziek en een partituur is dat eenzelfde stuk, door verschillende uitvoerders met andere accenten en variaties gespeeld kan worden en een andere ervaring teweeg kan brengen bij luisteraars.
In het kader van een leiderschapstraject werd Christa door een Nederlands consultingbureau uitgenodigd om samen met HR managers in de Leidse filharmonie tussen de orkestleden plaats te nemen. Hun rol als genodigden was observeren en luisteren.
Roger Nierenberg vertelde dat hij als dirigent vertrouwd was met de stukken die op het programma stonden, dat hij elke noot van de partituur kende en in zijn hoofd hoorde weerklinken met gesloten ogen. Hij wist waarom hij die stukken had gekozen.
De grootste onbekende factor voor hem zijn de orkestleden.
Voor het eerst contact maken en de relatie opbouwen met de individuele muzikanten, terwijl het publiek al aanwezig was, is voor een dirigent best spannend.
Als leider stelt een dirigent zich met andere woorden kwetsbaar op, hij heeft nood aan vertrouwen en is ‘afhankelijk’.
De complexiteit van een mooi stuk laten uitvoeren zit niet in de visie, in de doelstelling zelf.
Meesterlijk dirigeren is geen solisten taak, geen top down opdracht. En dirigeren heeft niets te maken met de macht van het dirigentenstokje, persoonlijk ego of het verhoogje.
En het strikje, dat hoort gewoon bij de smoking 🙂
Dirigent zijn van een groep professionals en experts, draait om zich bewust zijn van de aandacht die zijn orkestleden en het publiek voor hem hadden én hun verwachtingen.
Dirigent zijn gaat volgens Roger Nierenberg ook om zich verantwoordelijk voelen voor een uitstekende muzikale beleving van bij de start, en één en al oog en oor zijn voor ononderbroken interactie.
De grootste uitdaging voor een dirigent is het horen en aanvoelen hoe elke muzikant muziek uit zijn instrument haalt, hoe elke muzikant zijn of haar partituur inleest en hoe muzikanten hun noten onderling spelen op het juiste moment.
Daarop moet hij als dirigent kunnen ‘inspelen’, met zijn continue ‘instant feedback’ via kleine, subtiele hints zoals mimiek, en het bewegen van het dirigentenstokje.
Het hangt van de dirigent af of alle muzikanten – allemaal individuele top performers – in staat zijn om als team voor een muzikale symbiose te zorgen en of ze zich – elk vanuit hun discipline – collectief eigenaar voelen over een uniek, ondeelbaar en gemeenschappelijk resultaat.
Geen plaats met andere woorden voor onderlinge concurrentie, voor valse noten, voor te vroeg of te laat inspringen.
Wel een code van samenhang, van discipline en van respect.
Christa kreeg de ene les in leiderschap na de andere.
Dirigent, muzikanten en publiek waren 100% verbonden in klank, gevoel, tijd en ruimte.
Elk zintuig werd ingezet ten dienste van de beleving.
Luisteren als leider gaat zoveel verder dan luisteren met je oren.
Want waartoe dient luisteren als er niets mee wordt gemobiliseerd, als er niet tijdig feedback gegeven wordt?
Als kers op de taart kon Christa zelf ondervinden dat eens de relatie en het vertrouwen zijn opgebouwd, ‘dirigent zijn’ vooral een kwestie is van kleine, soms onzichtbare ingrepen.
Want zij mocht interim dirigent zijn: daar stond ze met een stokje in de hand en een paar tips ingefluisterd door de Maestro. Er viel een oorverdovende stilte.
Publiek en muzikanten zaten te wachten.
Geen enkele muzikant startte vooraleer Christa daartoe het signaal gaf.
Het team draagt de leider!
Het zijn de muzikanten die hun vertrouwen geven, en de dirigent – in dit geval Christa – doorheen de start zouden loodsen. Maar ze wachten op het eerste signaal.
Dat het een dag was om nooit te vergeten, dat kan ik me levendig inbeelden.
Dikke merci Christa om de tijd te nemen jouw verhaal helemaal uit te schrijven voor de #ZigZagHR-Community!
Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief
