Samenvatting
Vanaf 2026 worden Belgische bedrijven verplicht om transparanter te zijn over hun lonen, met als doel de loonkloof tussen mannen en vrouwen te verkleinen. Uit onderzoek van Partena Professional en prof. Stijn Baert blijkt echter dat de helft van de werkgevers niet gelooft dat de maatregel echt effect zal hebben. Grote bedrijven zijn iets optimistischer dan kmo’s, maar loonschroom blijft diep ingebakken bij zowel werkgevers als werknemers. Volgens Partena Professional is loontransparantie een stap vooruit, maar geen garantie op meer gelijkheid zonder een bredere cultuurverandering.
Vanaf 2026 worden Belgische bedrijven verplicht om transparanter te zijn over hun verloningsbeleid, in lijn met de Europese loontransparantierichtlijn. Die maatregel moet de loonkloof tussen mannen en vrouwen helpen dichten. Toch gelooft, volgens onderzoek van HR-dienstverlener Partena Professional in samenwerking met professor Stijn Baert bij bij 250 Belgische werkgevers en 1.000 Belgische werknemers, de helft van de Belgische werkgevers niet dat deze wetgeving ook écht het verschil zal maken. Opvallend is dat de loonschroom ook werkgevers treft: slechts een kleine meerderheid van de werkgevers vindt het aanvaardbaar dat werknemers elkaars loon zouden kennen.
Minder dan helft van werkgevers verwacht effect op loonkloof
Minder dan de de helft van de werkgevers (46%) denkt dat de loontransparantiewetgeving de loonkloof tussen mannen en vrouwen zal helpen verkleinen, terwijl 51% gelooft dat ze geen invloed zal hebben. Nederlandstalige werkgevers zijn iets optimistischer: 55% van hen verwacht dat de loonkloof zal verkleinen, tegenover 37% bij Franstalige werkgevers. Aan Franstalige kant overheerst eerder het gevoel dat loontransparantie geen invloed zal hebben (59% tegenover 43% bij Nederlandstaligen).
Grote ondernemingen zijn opvallend positiever. In bedrijven met meer dan 250 werknemers denkt twee op drie (64%) werkgevers dat de loonkloof zal afnemen, terwijl dat bij bedrijfsleiders van kmo’s (51-250 werknemers) maar 28% is.
“Transparantie is belangrijk om ongelijkheid aan te pakken,” zegt Yves Stox, Managing Consultant bij Partena Professional. “Maar ze is geen wondermiddel. Zonder aandacht voor hoe werk georganiseerd wordt, welke vormen van leiderschap we belonen en welke rolpatronen blijven doorwerken, dreigt loontransparantie te verzanden in symboliek.”
“Loontransparantie kan op termijn leiden tot loonplafonnering of het afbouwen van voordelen. De kloof wordt dan kleiner, maar het gemiddelde loon mogelijk ook. Het risico is dat gelijkheid verward wordt met nivellering.”
Yves Stox, Managing Consultant Partena Professional
Loonschroom ook groot bij werkgevers
De richtlijn wil werknemers beter wapenen om openlijk over loon te praten. Toch blijkt dat nog altijd een groot taboe – zowel voor werkgevers als werknemers.
Slechts een kleine meerderheid (58%) van de werkgevers vindt het aanvaardbaar dat werknemers elkaars loon zouden kennen. Daarnaast zegt bijna de helft van de Belgische werknemers (46%) dat ze zelfs met de nieuwe wetgeving niet naar de gemiddelde lonen in hun bedrijf zouden durven informeren.
“Het niet durven informeren naar de lonen van collega’s komt vaker voor in Franstalig België dan in Vlaanderen. Onder Franstalige Belgen zien we ook dat 1 op 5 (20%) niet weet hoeveel diens partner verdient,” verduidelijkt professor Stijn Baert, die het onderzoek begeleidde. “Ook oudere werknemers hebben daar meer moeite mee. Loonschroom blijkt dus diep verankerd in onze cultuur.”
Over het onderzoek
Onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau iVOX in opdracht van Partena Professional en onder begeleiding van professor arbeidseconomie Stijn Baert tussen 4 en 11 februari 2025 bij 250 Belgische werkgevers en 1.000 Belgische werknemers, representatief op taal, geslacht, leeftijd en diploma. Maximale foutenmarge: 6,16% bij werkgevers en 3,02% bij werkne
