Grensoverschrijdend gedrag. Het beleid werkt averechts

Werknemers uit minderheidsgroepen zijn vaker het slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag. Het goede nieuws is dat inclusie steeds meer in onze wetten wordt vervat, de regeringen er meer middelen aan besteden, en een toenemend aantal bedrijven het woord in de mond nemen. Het slechte nieuws is dat de kost van grensoverschrijdend gedrag voor de slachtoffers én werkgevers én samenleving veeleer zal toenemen.

Bij grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van werknemers uit minderheidsgroepen denk je wellicht spontaan aan discriminatie, intimidatie, pesten of agressie. De voorbije jaren besteedden wetenschappers ook steeds meer aandacht aan minder flagrante vormen van zo’n gedrag, zoals workplace incivility, zeg maar onbeschaafdheid. Denk aan kleinerende opmerkingen over iemand, weinig aandacht besteden aan iemands mening, iemand onderbreken of geen waardering tonen voor iemands bijdrage. Ook de term micro-aggressies valt vaker: dagelijkse, al dan niet opzettelijke, verbale, non-verbale of omgevingsgerelateerde beledigingen tegen gestigmatiseerde groepen.

Omgevingsgerelateerd doet je wellicht vragend fronsen. Denk bijvoorbeeld aan een zwarte vrouw die in de supermarkt vaststelt dat er enkel haarproducten voor blanke vrouwen in de rekken liggen. Hoewel deze onbeschaafdheden en micro-agressies minder frappant zijn dan andere vormen van grensoverschrijdend gedrag, zijn experts er meer en meer van overtuigd dat net hun verraderlijke aard een ware ravage kan aanrichten, ook onder werknemers.

Redenen voor optimisme?

Iedereen kan het slachtoffer worden van grensoverschrijdend gedrag, maar de cijfers tonen duidelijk aan dat sommige groepen hier vaker het slachtoffer van zijn dan anderen. Zo zijn vrouwen en personen uit raciale of etnische minderheidsgroepen vaker het slachtoffer van de flagrante vormen van grensoverschrijdend gedrag zoals discriminatie of intimidatie.

Het goede nieuws is dat we een dalende trend opmerken, al kunnen we dat lichtpuntje niet zomaar doortrekken naar de minder flagrante vormen van grensoverschrijdend gedrag of naar andere gestigmatiseerde groepen. Denk aan 50-plussers, transgenders, moslims, mensen met een handicap, met overgewicht, met een burn-outverleden,…

De cijfers ontbreken nog in veel gevallen. Of ogen eerder stabiel. Recent onderzoek van Louis Lippens (UGent), bijvoorbeeld, toont dat discriminatie van 50-plussers bij aanwerving in Europa nog welig tiert en dat daar nog niet meteen verandering zit aan te komen. Ook in het onderzoek naar micro-agressies of onbeschoftheid zie ik de cijfers nog niet meteen zakken.

Los van het feit of bepaalde vormen van grensoverschrijdend gedrag op het werk ten aanzien van specifieke minderheden wel of niet afneemt, moeten we ook stilstaan bij de gevolgen ervan en hoe die evolueren. Het onderzoek ter zake is onmiskenbaar: slachtoffers rapporteren meer stress, een lager psychologisch welzijn, een zwakkere gezondheid, een lagere jobtevredenheid, ze presteren minder goed en overwegen om van job te veranderen.

Je zou denken dat de meer flagrante vormen van grensoverschrijdend gedrag de zwaarste impact hebben, maar onderzoek spreekt dat tegen.

Ik las een studie die pesten en intimidatie vergeleek met onbeschaafdheid en moest concluderen dat deze laatste net het meest doorweegt op het welbevinden en de prestaties van de werknemer.

Het beleid werkt averechts

Nog een opvallende vaststelling: net in landen met een meer inclusieve wetgeving en culturele normen wegen de negatieve gevolgen van grensoverschrijdend gedrag zwaarder door.

Hoezo?

In een land met een wetgeving waarin gendergelijkheid sterk is uitgewerkt en ook als norm leeft, zal een vrouw zich extra oneerlijk behandeld voelen wanneer ze alsnog door een werkgever wordt gediscrimineerd. Werkt de vrouw echter in een land waar gendergelijkheid nog niet in de wetgeving of de culturele normen is opgenomen, zal ze minder verrast zijn wanneer een promotie haar wordt ontzegd.

En in België?

Naarmate de wetgeving en de culturele normen in België naar meer gelijkheid en inclusie evolueren, schat ik dat de negatieve gevolgen van grensoverschrijdend gedrag, althans op korte termijn, niet zullen afnemen, maar eerder toenemen. Het is net in deze context waar de wet en de morele normen aan hun kant staan, dat werknemers uit een minderheidsgroep zich extra onfair behandeld zullen voelen, zelfs door onbewust gedrag van hun collega’s of leidinggevende, met alle gevolgen van dien voor henzelf en voor de organisatie.

Als het op inclusie aankomt, zullen bedrijven (en wij met z’n allen) nog veel harder hun best moeten doen…

Bijdrage van Cédric Velghe, Managing Partner The Vigor Unit

XX FOTO 30 31 EVIDENCE Cedric Velghe 04 NIEUW

Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief

Ook interessant

LEES MEER