Geen producten in je winkelwagen.
Ann Wauters strikken voor een interview is geen sinecure – en vlak na het gesprek met #ZigZagHR viel alweer nieuws in de bus over een nieuwe uitdaging, als assistent-coach bij WNBA-kampioen Chicago Sky. Basketbal blijft aan Ann Wauters’ mouw trekken nadat ze in 2021 de Belgian Cats adieu zei om zich te gaan wijden aan ondernemerschap en maatschappelijke bewustwording over vrouwelijk leiderschap en topsport.
“We hebben met de Cats écht iets opgebouwd. Ik deel graag hoe we dat als team hebben klaargespeeld.”
Keynotes geeft Ann Wauters al jarenlang, ook toen ze nog centerspeelster was. Ze is wel persoonlijk en professioneel geëvolueerd, geeft ze toe: “Eén carrière – als speelster – is nu definitief afgesloten. Het jaar in de aanloop naar de Olympische Spelen – wegens corona één jaar later dan gepland – was bovendien bijzonder.
Lastig om met al het uitstel en de onzekerheid mijn carrière een extra jaar te rekken, maar het gaf me de tijd om bewuster bezig te zijn met het vervolg. Mijn live keynotes beter onderbouwen, online webinars leren optimaliseren, veel lezen en intussen is er ook de samenwerking met het Resilience Institute, waar ik sinds 2020 workshops en opleidingen volg.”
Betrokkenheid en connectie met je publiek creëren tijdens een keynote: dat zijn toch ook belangrijke voorwaarden om een succesvol team te creëren?
Ann Wauters “Ja, en betrokkenheid en connectie openen de weg naar feedback. Ik vraag er zelf ook om. Is er een ‘voor’ en een ‘na’ bij de mensen bij wie ik ging spreken? Interessant om eruit te leren. Je moet genoeg vertellen om je punt te maken én toch niet te ver uitwaaieren. Daar heb ik het nog wel eens moeilijk mee (lacht).
Maar dan ben ik blij dat ik telkens het vertrouwen krijg om als sporter bedrijven en organisaties iets bij te brengen. Een echt voorbeeld voor mij is Brené Brown, professor aan de University of Houston (Texas) en auteur van verschillende boeken, zoals Durf te leiden. Haar keynotes zitten precies goed.”
Je bent ook voorzitter van de Atletencommissie en één van de drijvende krachten achter Game Changers, een groep van Belgische vrouwelijke topsporters die de perceptie van vrouwen in de topsport willen veranderen. Legt vrouwelijk leiderschap bijzondere accenten?
Ann Wauters “Ik voel haast fysiek de bedrijfscultuur aan wanneer ik ergens binnenkom. Het pijnpunt is vaak een ontbreken van een gemeenschappelijk doel. Er zijn teams, subteams, crossteams en daar voel ik dikwijls uitdagingen liggen, want in de operationele teams, met de naaste collega’s, loopt het meestal wel vlot.
Maar hoe zet je de drive van je eigen team over? Hoe communiceer je tussen die teams in (want in je eigen team heb je je gewoontes)? Daar krijg ik veel vragen over.
In een basketbalteam, waar we als één samen op dat veld staan met een duidelijk gemeenschappelijk doel, ligt dat natuurlijk eenvoudiger. Hoewel je ook dan ieders persoonlijkheid en ego niet kan wegcijferen. Daar moet de coach én het hele team over waken, want het team en niet het individu heeft prioriteit. Ook al is ego as such niet iets fouts.”
Ego’s leiden nogal eens tot conflicten. Dan is het belangrijk om daar constructief en zakelijk mee om te gaan, maar hoe begin je daaraan? Zijn feedbackmomenten essentieel om de plooien glad te strijken?
Ann Wauters “Teamresultaten moeten altijd voorop staan. Dat betekent soms dat een teamlid verantwoordelijkheid moet opnemen of juist een stap opzij dient te zetten. In een gezonde cultuur wéten teamleden dat, maar het blijven moeilijke evenwichten. Bij de Belgian Cats zijn dat ook uitdagingen, net als conflictbeheersing.
Voelden we spanningen tijdens de match, dan namen we de tijd om daar achteraf op terug te komen. Rustig overlopen waar de dingen fout liepen. Daar ruimte voor maken, dat is bijzonder belangrijk. Niet enkel over spel en tactiek, maar ook over hoe we met elkaar omgaan. Dan komen er dingen naar boven die op het moment misschien heel anders overkwamen in het team.
Die feedbackmomenten zijn er constant in de sport: we analyseren, we kijken vooruit, om als team beter te worden.
Feedback en feedforward. Maar op de werkvloer is het ene project pas afgelopen en is het volgende alweer begonnen, en blijkbaar vaak zonder echo over wat er goed liep en waar de aandachtspunten liggen. Dat is zo jammer, een gemiste kans, want feedback geeft aan dat je naar waarde wordt geschat.”
In de Netflix-documentaire American Factory gaan de Amerikaanse werknemers van de Fuyao-autoruitenfabriek in de clinch met hun Chinese managers, die er heel andere ideeën op na houden als het aankomt op hoe een team moet functioneren.
Ann Wauters “Elk bedrijf heeft natuurlijk cultuurverschillen, net zoals elk land die heeft. Een Amerikaans bedrijf dat in Europa actief is, kan zijn policy niet altijd doortrekken, want het is belangrijk om aan te voelen hoe mensen en gewoonten op de werkvloer hier in elkaar zitten. Zelf ben ik heel dankbaar dat ik in verschillende culturen heb mogen basketten.
In Turkije speelde ik bij Galatasaray en daar vond ik het teamgevoel en de betrokkenheid echt bijzonder. Een club met dergelijke diepe tradities, dat je er deel wordt van een familie. Gala for life! Dat gevoel wordt generatie op generatie doorgegeven. Ik vond er ook mijn absoluut favoriete coach, Ekrem Memnun, een man met een enorme drive, passie en inhoudelijke kennis. Hij kon ons doen geloven dat we gelijk wie konden verslaan. Je trekt dat truitje aan en je voelt een natuurlijke betrokkenheid.
Dat was niet altijd het geval in andere teams waar ik speelde. Bij de Russische clubs Moskou, Jekaterinenburg en Samara was ik één van de buitenlandse speelsters die ze samen met de Russische speelsters heel pragmatisch samenstelden tot een ‘winnend topteam’, maar wel met grote persoonlijke ambities en misrekening: we vonden elkaar niet – en dus wonnen we ook niet. De coaches hadden ook geen manier om te communiceren in een taal die we allemaal begrepen. Natuurlijk zette ik me in om die club te helpen winnen, maar de grote betrokkenheid ontbrak. Een team is méér dan toptalent samen zetten en dan wachten op het resultaat.
Mijn favoriete coach Ekrem Memnun was superveeleisend op het veld, maar daarnaast ook menselijk en empathisch. Dat zie je ook bij goede people managers. Het gaat niet om een softe en een harde kant, wel om kunnen samenwerken. En dat kan je leren als coach, ook al strookt het niet met je persoonlijkheid.”
Welk type leider ben je zelf? Welk type kan je dus nu gaan inzetten in Chicago?
Ann Wauters “Ik probeer altijd zo dicht mogelijk bij mezelf te blijven. Van nature ben ik introvert, de luidste roeper ben ik niet. Maar een natuurlijke leider heeft dat niet nodig. Ik heb geleerd om het op te nemen voor mijn team, voor mezelf, om een mening te verwoorden, te communiceren naar de buitenwereld. In een groep observeer ik ook intens. In al mijn teams had ik verschillende rollen. Speler, kapitein,…
In bedrijven zie ik evengoed hoe belangrijk duidelijke rollen zijn. Ook als je binnen een zelfsturend team autonomie claimt, heb je altijd een afgebakende rol nodig. Rollen duidelijk afbakenen, dat is beslist een belangrijke learning. En nog één: ik ben zelf superpunctueel, gedisciplineerd en coachable, maar ik heb ook vrijheid nodig, prikkels om nieuwe dingen te doen. Anders vind ik het gauw saai, dan verlies je mijn belangstelling.
“Ik hou van routine, maar je moet me wel blijven prikkelen. En dat vertaal ik naar bedrijven, want ook die behoefte is er heel gelijklopend.”
Hoe kan je als einzelgänger in een team passen? Ook in een bedrijf zitten individualisten met massa’s talent die niet per se in een team passen…
Ann Wauters “Ik ben vrij laat beginnen basketten, toen ik nog superintrovert en verlegen was. Door in een team te spelen, ontdekte ik het plezier van sociaal contact. Ik begon het gewoon fijn te vinden om tot een team te behoren. Dat was een belangrijke omslag.
Ook in de sport kun je grote ego’s op die manier managen: wij zijn niet per se van nature teamspelers, hoor.
Ik speelde eens in een ploeg waar een supertalentvolle speelster zich niet kon vinden in haar rol. Ze paste niet in de groepscultuur. De coach besliste toen om haar niet meer op te stellen. Had die coach gelijk? Als leidinggevende moet je evenwicht zoeken en houden…”
Geloof je in gedeeld leiderschap?
Ann Wauters “Bij de Belgian Cats geldt dat de ene rol niet belangrijker is dan de andere. Ook een speelster die op de bank zit, hebben we nodig. We trainen met haar, ze evalueert mee de spelsituaties, ze heeft misschien een sterk sociaal leiderschap,…
Het verschil tussen de goede en de allerbeste spelers, is dat die laatsten de anderen beter maken. Die zijn niet bang voor concurrentie. Zo til je het héle team naar een hoger niveau.”
En wat als de bedrijfscultuur in de weg staat?
Ann Wauters “Bedrijfsculturen zijn logge concepten. Vaak wordt verandering niet concreet genoeg gemaakt. Luister naar je mensen, dat is altijd het belangrijkste. Medewerkers wéten echt wel wat de missie is, maar walk the talk is zo belangrijk om draagvlak te kunnen creëren. Ik vind het heel interessant om te horen hoe snelgroeiende bedrijven hun starters-DNA behouden en hun medewerkers betrokken houden. Hoe je dat doet? Het schuilt hierin: mensen willen niet gemanaged worden, zegt Brené Brown, ze willen geleid worden…”
Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief
