Solliciteren als Alice in Wonderland

Over onvoorspelbaarheid, verdwalen én tóch je pad vinden in de wondere wereld van werk zoeken

De nummer-1 reden waarom kandidaten zélf afhaken tijdens het solliciteren? Niet het loon. Niet de match met de job. Maar wel het gevoel dat hun tijd niet gerespecteerd wordt. Te veel gesprekken. Te lange stiltes. Te weinig duidelijkheid. Dit blijkt jaar na jaar uit het wereldwijde CandE Benchmark-onderzoek van Survale. Welkom in de wondere wereld van het solliciteren. Een parallel universum waarin logica soms lijkt te ontbreken, waar werkgevers zich gedragen als mysterieuze wezens en waar jij als werkzoekende soms het gevoel hebt alsof je in een konijnenhol bent gevallen, net als Alice. Heleen Claus, outplacementcoach bij Travvant zegt het steevast bij de start van een traject: “Je komt terecht in een wereld die lijkt op die van Alice in Wonderland. Een wereld die verwart, verrast en soms compleet anders werkt dan je denkt. Net dan is het belangrijk om dicht bij jezelf te blijven.“

Als A geen B wordt en Z plots toch wél

Het sollicitatieproces volgt zelden een rechte lijn. Je reageert op een vacature waarvan je hart sneller gaat slaan en die perfect aansluit bij jouw competenties … en hoort niets. Je doet een topgesprek… en belandt toch op de reservebank. Werkgevers vragen een breed profiel, maar willen uiteindelijk toch een specialist.

Hilde De Brauw, outplacementexperte bij Travvant: “Solliciteren gebeurt zelden op een mooi egaal speelveld. Vaak klopt de vacaturetekst niet echt met wat men zoekt; jobcriteria worden onderweg aangepast; het selectieproces verloopt stroef, en de feedback is minimaal of zelfs helemaal onbestaand. Dat creëert onduidelijkheid en frustratie. Net die onvoorspelbaarheid maakt het emotioneel zwaar.”

Eén van Hilde’s coachees zei ooit: “Het voelt alsof ik in een spel zit waarvan de regels veranderen na elke zet.” Terecht dat veel werkzoekenden moedeloos worden. Want als er geen duidelijk pad is, hoe weet je dan hoe je het moet aanpakken? Wat werkt en wat niet? Hoe blijf je dan gemotiveerd?

“Wie bij aanvang meekrijgt dat solliciteren grillig en onvoorspelbaar kan zijn, is beter gewapend om ermee om te gaan.”, zegt Heleen. “Goede voorbereiding begint bij heldere verwachtingen. Zoals met alles in het leven is ‘expectation management’ belangrijk. Ga er niet van uit dat een bedrijf een welomlijnd proces volgt en dat jij als kandidaat stap voor stap meegenomen wordt. Dat is meestal wel het plan maar in de praktijk loopt het vaak anders. Bereid je dus voor op het onverwachte. Stel vragen die verhelderen wat het bedrijf ècht zoekt in de kandidaat. Houd je blik open. Geef ook kleinere kansen een kans.” Hilde vult aan: ”Het is zo belangrijk om breder dan de vacature te denken. Solliciteer niet alleen op wat 100%, zwart-op-wit klopt, maar kijk naar wat jou aanspreekt. Laat je cv een dialoogstarter zijn, geen afvinklijst.”

De sleutel zit niet in controle maar in loslaten en regie nemen

Nee, je hebt geen invloed op de interne keuken van een bedrijf. Maar je hebt wél impact op hoe jij jezelf toont. Welke acties jij onderneemt. Hoe jij omgaat met afwijzing.

“Dat is waar je als outplacementcoach bij helpt,” zegt Heleen. “We geven mensen geen glazen bol, maar wel een kompas. Geen zekerheid, wel stevigheid.” “Je kan het proces niet sturen, maar je kan jezelf wél sterk positioneren.”, zegt Hilde. “Daar begint regie: bij weten wie je bent, wat je waard bent, en wat jij nodig hebt in een job. Als coach help je mensen hun verhaal te herontdekken. Wie ben ik, waar wil ik naartoe, en hoe blijf ik trouw aan mezelf ook als het traject grillig verloopt?”

En wanneer het tegenzit?

“Herinner jezelf aan je waarde,” zegt Heleen. “Een afwijzing is geen afwijzing van jou als mens. Het is een mismatch of gewoon pech, geen mislukking.” Outplacement verandert de realiteit niet, maar het versterkt jou wel. In je zelfbeeld, je communicatie, je mindset en je aanpak. Het helpt jou om jezelf terugvinden in de chaos. Om te leren surfen op de onvoorspelbaarheid, zonder kopje-onder te gaan.

Heleen vat het mooi samen: “Werk zoeken is een pittig project en jij bent de projectleider. Niet het slachtoffer. Niet de toeschouwer maar de hoofdrolspeler. Wees helder en positief over je verwachtingen. Wacht niet tot de ander het voor jou invult”

“Als projectleider is het ook slim om jezelf praktisch te organiseren. Structuur te brengen in je zoektocht. Maak een weekplanning. Wissel actie af met pauzes, en beschouw oefenmomenten als waardevol leermateriaal.”, voegt Hilde toe.

De valkuil van ‘ik wacht wel’

Veel werkzoekenden vallen ongewild in een passieve houding: wachten op een antwoord, op die ideale vacature, op validatie van buitenaf. Dat maakt je kwetsbaar. Dus blijf niet wachten. Solliciteer op meerdere vacatures tegelijk. Ga zelf achter die feedback. Bel, mail, volg op. Stel vragen. En nog meer vragen.

“Schakel ook proactief én gericht je netwerk in,” zegt Heleen. ”De meeste kansen komen niet via gepubliceerde vacatures, maar via via… Durf te vertellen dat je op zoek bent en zeg duidelijk wat je zoekt. Via je netwerk exploreren gaat zoveel sneller en doeltreffender dan het arbeidsintensieve en vaak frustrerende reageren op publieke vacatures.”

Wie enkel afwacht, raakt teleurgesteld en verliest gaandeweg zijn veerkracht en motivatie. Daarom coachen ze bij Travvant op actie. Op beweging. Op eigenaarschap. Want zelfs als het buiten onvoorspelbaar is, kan jij binnenin helder blijven. Verdwalen in het doolhof mag, zolang je jezelf niet verliest

Hilde besluit: “Outplacement is geen routeplanner, maar een zaklamp. Het verlicht jouw pad, ook als het niet recht en wat donker is. Laat je dus ondersteunen. Benut je outplacementcoach als een versterker. Iemand die naast je staat, je spiegelt en je begeleidt bij elke stap. Ook met een outplacementtraject is die zoektocht niet altijd even makkelijk. Het is als een doolhof met verborgen paadjes, omwegen, foute afslagjes én magische doorgangen. Maar met de juiste begeleiding, leer je het spel. Je herkent de valkuilen. Je verstaat de tekens. En vooral: je durft opnieuw spelen. Met jezelf als gids.”

Of zoals Alice het zei: “It’s no use going back to yesterday, because I was a different person then.”