Op het recentste VOCAP-seminarie stond retentie centraal. Frank Vander Sijpe en Heidi Verlinden van Securex deelden inzichten uit hun onderzoeken en studies. De kernboodschap? De arbeidsmarkt verandert razendsnel en organisaties zullen creatiever moeten zijn om talent te behouden.
De context: een veranderende arbeidsmarkt
Waar in de jaren ’80 werk schaars was, kampen we vandaag met een structureel tekort. Ondanks het feit dat we in 2024 meer dan 11.000 faillissementen telden, stonden er tegelijkertijd meer dan 150.000 vacatures open in België. De demografische transitie zorgt ervoor dat er in de komende jaren meer mensen de arbeidsmarkt verlaten dan dat er instromen. De vergrijzing neemt toe, en dat niet alleen in België. Mensen aanwerven buiten België lost dit probleem niet op.
Bovendien kampen we in België met een mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt, wat resulteert in enerzijds veel h vacatures en anderzijds een – gezien de omstandigheden- te hoge werkloosheidssgraad De profielen die gezocht worden, komen niet overeen met de vaardigheden en kennis van de beschikbare kandidaten.
Belgische werknemers zijn loyaal en risico-avers
Uit onderzoek blijkt dat Belgische werknemers opvallend loyaal zijn. Werknemers blijven vaak in hun job, zelfs als die niet langer motiverend of werkbaar is. Wat bij de start passend leek, kan na verloop van tijd minder uitdagend of haalbaar zijn. Dit verklaart deels het fenomeen van ‘quiet quitting’ naar het einde van de loopbaan toe : medewerkers doen nog wat strikt nodig is, maar niet meer dan dat.
Een andere belangrijke factor is onze risico-averse houding die nog versterkt wordt door het wetgevend kader: hoe langer je bij je werkgever blijft, hoe meer voordelen je opbouwt (loon, pensioen, werkzekerheid). Dit maakt het minder aantrekkelijk om van job te veranderen en draagt bij aan de ‘gouden kooi’-mentaliteit.
Uit de cijfers van Securex blijkt dat slechts ongeveer 10% van de werknemers vrijwillig ontslag neemt, en dan vooral vroeg in de loopbaan en /of in de eerste 6 maanden na aanwerving.
Wat bepaalt retentie?
Duidelijke voorspellers van vrijwillig verloop zijn moeilijk te identificeren, omdat het om een complex samenspel van verschillende factoren gaat. Een belangrijke nieuwkomer binnen deze factoren is de mogelijkheid tot thuiswerk.
De sleutel tot retentie: maatwerk en keuzevrijheid
Om talent te behouden staan enkele sleutelfactoren centraal:
- Keuzemogelijkheden bieden in werkorganisatie (tijd, plaats van het werk) , jobinhoud, verloningspakket (bv. cafetariaplannen, mobiliteitsbudgetten), en contracttype
- Elitair talentmanagement herdenken: zich niet alleen richten op potentieel (zie klassieke modelllen zoals de 9-box) , ook oog hebben voor gewoon “goede” medewerkers die gezond, competent, en geëngageerd zijn.
- Een gezonde leercultuur stimuleren: levenslang leren werkt het best als het aansluit bij individuele interesses (onderzoek Bart Wille & Filip De Fruyt, Ugent).
Retentie is geen doel op zich, maar een resultaat van een doordacht (HR-)beleid.
Op Maat
In hun boek Op Maat gaan Frank Vander Sijpe en David Ducheyne dieper in op de evoluties in de arbeidsmarkt en hoe de balans gevonden kan worden tussen persoonlijke noden en collectieve doelen. Dit boek schreven zij samen met een aantal gastauteurs, waaronder Eva De Winter, voorzitter van VOCAP
