SERV roept op tot strategisch opleidingsoffensief: “Besparen op levenslang leren hypothekeert onze toekomst”
Vlaams minister Zuhal Demir plant tegen 2026 een hervorming van de opleidingsinstrumenten voor werknemers. De bedoeling: schrappen en stroomlijnen. Maar de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) waarschuwt: besparen op opleiding ondermijnt onze welvaart, verzwakt de productiviteit en zet de duurzame inzetbaarheid van werknemers onder druk. De SERV pleit in haar advies voor méér dan een technische herziening van bestaande instrumenten. Levenslang leren moet het fundament vormen van een modern werkgelegenheidsbeleid. De uitdagingen zijn groot: de arbeidsproductiviteit daalt, de nood aan bijscholing stijgt – onder meer door digitalisering en AI – en de opleidingskloof tussen kort- en hooggeschoolden blijft hardnekkig. In deze context volstaat het niet om te besparen; er is nood aan een krachtig en doordacht opleidingsoffensief.
Niet besparen, maar versterken
De SERV stelt voor om twee bewezen en effectieve instrumenten – het Vlaams Opleidingsverlof (VOV) en de loopbaancheques – te behouden en te optimaliseren:
- VOV laat werknemers toe om met behoud van loon opleidingen te volgen, en compenseert werkgevers voor de afwezigheid. Het verlaagt vooral de tijdsdrempel, die voor veel werknemers een obstakel vormt.
- Loopbaancheques maken begeleiding bij loopbaankeuzes toegankelijk. 9 op de 10 gebruikers zijn positief. Toch is er ruimte voor verbetering in de tariefstructuur en toegankelijkheid voor kwetsbare groepen.
Deze instrumenten moeten niet verdwijnen, maar net versterkt worden. Ze zijn bekend, effectief en sluiten aan bij wat werknemers en werkgevers écht nodig hebben.
Tien principes voor een toekomstgericht beleid
De SERV benadrukt dat een duurzaam beleid rond levenslang leren gebaseerd moet zijn op een helder, gedeeld kader. Daarom schuift de raad tien fundamentele principes naar voren als referentie voor beleidsontwikkeling:
- Beleidsdomeinoverschrijdend werken: werk, onderwijs en economie moeten samenwerken in plaats van langs elkaar werken.
- Aanpakken van marktfalen: tijd, kosten en informatie mogen geen belemmering vormen om te leren.
- Inclusieve aanpak: focus op kortgeschoolden, ouderen, jongeren en kwetsbare groepen.
- Waardering van alle leervormen: niet alleen formeel onderwijs, maar ook informeel en werkplekleren verdienen erkenning.
- Stimulerende leer- en werkcontext: creëer leerculturen binnen ondernemingen.
- Begeleiding en ondersteuning: digitale én fysieke hulp bij leertrajecten is onmisbaar.
- Autonomie van de lerende: geef mensen regie over hun eigen leerloopbaan.
- Voldoende publieke investeringen: zonder structurele middelen is duurzame verandering onmogelijk.
- Monitoring en verbetering: meet impact en stuur bij op basis van data.
- Duidelijke regie en vereenvoudiging: breng focus in een versnipperd landschap en wijs duidelijke verantwoordelijkheid toe.
Deze principes maken duidelijk dat levenslang leren meer is dan een individuele verantwoordelijkheid. Het is een maatschappelijke opdracht die vraagt om slimme overheidssturing, betrokkenheid van sociale partners en voldoende middelen.
Besparingen hypothekeren onze toekomst
Ondanks de toegenomen nood aan leer- en bijscholing laat de Vlaamse begroting een dalende trend zien in middelen voor levenslang leren. Dat staat haaks op de belofte in het regeerakkoord om te investeren in een opleidingsoffensief.
“De Vlaamse regering kiest voor activering, maar knipt tegelijk in de fondsen voor opleiding en begeleiding. Dat is niet houdbaar.”
SERV-voorzitter Stijn Gryp
Het risico is dat Vlaanderen net op het moment waarop wendbaarheid en leervermogen cruciaal zijn – voor mens én onderneming – de fundamenten van zijn toekomststrategie onderuithaalt.
Een beleid dat werkt voor iedereen
De SERV roept de Vlaamse regering op om deze hervorming niet te benaderen als een zuivere efficiëntieoefening, maar als een kans om levenslang leren op een structurele manier te verankeren. De sociale partners zijn klaar om samen met de minister werk te maken van een breed gedragen, inclusief en strategisch opleidingsbeleid.
Alleen zo blijft Vlaanderen competitief, inclusief én toekomstgericht.
