Hoe we ons op de werkvloer kunnen laten leiden door onze oren

Snel veranderende tijden brengt spanning, onrust en overbelasting met zich mee. De welzijnswet schrijft dan voor dat die zo adequaat mogelijk aangepakt dienen te worden. Hoe? De meeste organisaties en providers antwoorden met een training of workshop. Maar is dat wel een goed idee? En indien niet, bestaat er een alternatief?

Werknemers geven vandaag de dag aan heel wat te moeten managen op het werk. Wanneer als gevolg negatieve stress opduikt, kunnen een workshop of training ervaren worden als nog meer belasting, eerder dan extra ademruimte. En daaruit volgt dan weer dat deelnemers te weinig meenemen van de inzichten uit de opleiding, als ze al komen opdagen.

Negatieve stress bespreekbaar maken

Hoeveel keer horen we niet dat aangeboden oplossingen voor welzijn, niet die groep bereiken voor wie ze eigenlijk bestemd zijn? Hoeveel providers geven niet aan dat wanneer mensen deelnemen, ze bij aanvang niet altijd weten wat ze daar komen doen? Of dat ze tijdens de workshop nog snel wat mails kunnen bijwerken of wat dringende telefoons kunnen doen?

Idealiter kunnen we collega’s leren hoe negatieve stress bespreekbaar te maken én op te vangen, voor hij de kop op duikt. Al gauw botsen we dan op de menselijke natuur die de dingen wel het hoofd zal bieden wanneer ze zich aanmelden. En op organisaties die problemen niet als problemen willen benoemen en liefst alles positief proberen te benaderen. Geen wonder dus dat na meer dan 10 jaar welzijnsworkshops, er weinig winst werd geboekt.

Wat zijn dan andere opties?

In eerste instantie het aanleren van de juiste vaardigheden en het trainen ervan zodat ze in de vingers zitten tegen wanneer het echt telt. Een Lifeskills Academy zou niet misstaan in de meeste bedrijven. En dan liefst eentje met échte vaardigheidstraining.

In tweede instantie kan je inzetten op learning-on-the-job, naast leiderschap en zelfleiderschap. Er worden vaak heel wat signalen tijdig doorgegeven, alleen zien we ze niet of kennen we ze niet. Wie weet kunnen we nog heel wat met onze koffiepraat. Lees even mee.

Zweedse studie over burn-out

In mei 2023 verscheen er een interessante studie van de afdeling psychologie van de Universiteit van Umeå, Zweden in het Journal of Psychosomatic Research. Die onderzoeksgroep keek of we aan de hand van klachten kunnen bepalen wie negatieve stress (burn-out) ervaart? Want praten over onze kwaaltjes doen we wel, aan het koffiemachine. Een interessante vraag dus om na te gaan of we op basis van die gerapporteerde kwaaltjes, hulp kunnen bieden on-the-job?

De onderzoekers hebben de prevalentie van een aantal somatische symptomen bij een burn-out geëvalueerd, de somatische symptomen van een burn-out opgespoord en nagegaan in hoeverre die correleren met een burn-out, en onderzocht in welke mate ze op grond van een bepaald aantal somatische symptomen correct konden uitmaken welke mensen in de algemene bevolking van volwassenen in Zweden al dan niet een burn-out vertoonden.

Na toepassing van de exclusiecriteria is de studie uitgevoerd bij 687 mensen met een burn-out en 2544 controlepersonen. De gemiddelde leeftijd viel binnen generatie X (40-54 jaar). De mensen met een burn-out vertoonden duidelijk meer symptomen.
Acht klachten konden geïdentificeerd worden als specifiek:

• vermoeidheidsgevoel/weinig energie,
• slaapproblemen,
• maagpijn,
• nausea/winderigheid/slechte vertering,
• rugpijn,
• gewrichtspijn/ spierpijn,
• hoofdpijn,
• constipatie/zachte stoelgang/diarree
• en duizeligheid.

Het risico op burn-out steeg met het aantal specifieke symptomen. Interessant genoeg verschilde het risico ook afhankelijk van over welke klacht het ging. Voor praktisch gebruik: als iemand 4 of meer van die somatische symptomen van burn-out vertoont, kan je een betrouwbare diagnose van burn-out stellen.

Het gaat dan over klachten in de categorie vermoeidheid of energie-issues, slaapproblemen, verteringsproblemen, pijn, hoofdpijn en duizeligheid. Niet verrassend als je kijkt naar de neurobiologie van negatieve stress. Het zenuwstelsel schiet in overdrive met heel wat onevenichten in de organen en het spierstelsel als gevolg.

Lifeskills managers

Mentale issues – gebrek aan zingeving, uitgekeken op de taken of aandachtsproblemen – zijn heel wat moeilijker om tijdig te detecteren bij jezelf. Bovendien spreken we niet graag daarover. Wanneer we dus coaches-on-the-job hebben die dat type van klachten detecteren en exact weten wat te doen, kan je leren-on-the-job. Die aanpak zou in de toekomst wel eens heel wat winstgevender kunnen blijken, ook al vergt het een initiële inspanning. We hebben het dan niet over in-house coaches, maar over een soort van leidinggevenden als lifeskills managers. Hun functie is om people en culture te trainen, elke dag op de werkvloer en niet in kunstmatige trainingruimtes.