Contact tracing aan de hand van QR codes

Een aanzienlijk deel van de Belgische medewerkers is ook na de versoepelingen van de Nationale Veiligheidsraad thuis blijven werken. Uit cijfers van Attentia blijkt dat 10,33% van de bedienden nog steeds aan thuiswerk doet, een kleine afname sinds de piek in april. Wel is er een forse daling op het vlak van tijdelijke werkloosheid. Bedrijven moeten zich nu hoe dan ook voorbereiden om hun medewerkers op een veilige manier te laten terugkeren. Contact tracing aan de hand van QR-codes helpt bovendien om verdere verspreiding van het coronavirus te voorkomen.

De uitbraak van COVID-19 zorgde in maart voor een exponentiële toename van thuiswerk in België. Aangezien thuiswerken niet voor iedereen tot de mogelijkheden behoort, bereikten ook de tijdelijke werkloosheidscijfers ongeziene hoogtes. Dankzij de recente versoepeling kunnen veel bedrijven hun medewerkers intussen weer aan de slag laten gaan. Vooral bij arbeiders lag de tijdelijke werkloosheid in april hoog (33,77%), maar cijfers van Attentia tonen dat eind mei nog slechts 14,68% van de arbeiders niet kon werken. Ook bij bedienden is dit percentage fors gedaald van 21% in april tot 12,94% eind mei.

Thuiswerk blijft norm 

Hoewel bedrijven hun medewerkers dus opnieuw op de werkvloer mogen ontvangen, blijft thuiswerk populair op plaatsen waar dat operationeel mogelijk is. Vooral bedienden, en directie- en kaderleden blijven thuiswerken. Bij de bedienden is dat nog steeds zo’n 10,33%, een lichte daling in vergelijking met de piek in april (>12%). Bij arbeiders is het percentage dat kan thuiswerken verwaarloosbaar, maar dat ligt veelal aan het feit dat de aard van het werk thuiswerk niet toelaat uiteraard.

“Beschermingsmaatregelen zijn de voornaamste reden waarom thuiswerk in veel bedrijven nog wel een tijdje aan de orde zal blijven”, zegt Edelhart Kempeneers, medisch directeur en arbeidsarts bij Attentia. “Om te garanderen dat mensen voldoende afstand kunnen houden, laten organisaties hun medewerkers bijvoorbeeld in kleine groepjes naar de werkvloer terugkeren.”

Vooral in productieomgevingen hebben bedrijven veel inspanningen geleverd om hun medewerkers veilig te ontvangen. Waar de fysieke aanwezigheid van personeel niet strikt noodzakelijk is, blijkt dat werkgevers thuiswerk blijven adviseren. “Soms is het een moeilijke logistieke puzzel die in elkaar moet worden gelegd. Het valt ook aan te raden om mensen zoveel mogelijk zelf te laten kiezen of ze nu al wensen terug te keren. Heldere interne communicatie is essentieel om de drempel voor medewerkers zo laag mogelijk te leggen. Ze moeten gerustgesteld worden en de garantie krijgen dat ze veilig en gezond terug aan de slag kunnen gaan. Alleen op die manier zullen ze ook uit eigen beweging terug naar de werkvloer willen komen”, aldus Kempeneers.

Soms kan telewerk een blijvende oplossing zijn, maar zeker niet altijd. “Het plotse thuiswerk gebeurt niet altijd in de beste omstandigheden op vlak van ergonomie. Het is niet evident om mensen thuis bijvoorbeeld een ergonomische stoel te bezorgen of in een optimaal verlichte ruimte te laten werken. Dat kan op termijn tot lichamelijke klachten leiden. En ook het psychosociaal welzijn zal er alleen maar wel bij varen als ze hun collega’s terugzien. Directe (weliswaar op minstens 1,5m afstand) sociale contacten spelen daar een belangrijke rol in.”

Contact tracing

Een veilige terugkeer naar de werkvloer kan natuurlijk alleen als er genoeg maatregelen zijn getroffen. Die zijn echt nodig, want onderzoek van de Universiteit van Antwerpen heeft uitgewezen dat 51% van de besmettingen met COVID-19 wellicht op het werk gebeurd zijn. Social distancing, regelmatig de handen wassen, het reinigen en desinfecteren van oppervlakken, en voldoende ventilatie zijn dus essentieel.

Daarnaast is ook contact tracing een goede manier om mensen bij besmetting tijdig te isoleren en te voorkomen dat het virus zich verder kan verspreiden. Dat moet uiteraard met het nodige respect voor de privacy van medewerkers gebeuren.

Attentia beveelt klanten daarom het systeem van contact tracing aan. Start-up Esoptra lanceerde in april een project dat Savitas QR werd gedoopt. Het systeem kan met een simpele scan van een QR-code via de telefoon door elke Belgische werknemer gebruikt worden. Wanneer iemand dan aangeeft dat hij/zij besmet is, worden medewerkers verwittigd als zij de code rond hetzelfde moment gescand hebben.

In andere landen is al gebleken dat contact tracing-apps op overheidsniveau niet werken. Slechts weinig mensen gebruiken de app, mogelijk uit vrees voor de privacy van hun data. Bedrijven zijn daarentegen de beste plaats om zo’n app uit te rollen. Daar hebben we immers onmiddellijk een oplossing nodig om nieuwe besmettingen te vermijden. Het beschermen van de gezondheid van medewerkers heeft ook een directe impact op de economie. Een tweede lockdown zou voor veel organisaties noodlottige gevolgen kunnen hebben.

“Het grote voordeel van Savitas QR is het feit dat de privacy van de gebruiker gegarandeerd blijft”, zegt Kempeneers. “Gegevens zijn immers niet traceerbaar naar een persoon en bovendien kan iedereen vrijwillig deelnemen. Om zeker te zijn dat het systeem functioneert, moeten bedrijven hierover intern goed communiceren zodat zoveel mogelijk medewerkers de QR-codes gebruiken.”

Contact tracing zal wellicht ook een hoofdrol spelen wanneer bedrijven zich na de zomer op een eventuele tweede golf voorbereiden. “Het is niet zeker dat die er komt, maar uit voorzorg moeten werkgevers wel al nadenken over hoe ze thuiswerk en arbeid op de werkvloer structureel kunnen blijven organiseren tot we over een eventueel vaccin beschikken. Wie nu de nodige aanpassingen doet, loopt straks minder risico om bij een tweede uitbraak opnieuw het hele bedrijf te moeten sluiten”, zegt Kempeneers.