Wie 1 dag ziek is, is dat meestal op maandag

De nieuwe wet is gisterenavond gestemd die het ziektebriefje van 1 dag voor maximaal 3 keer per jaar afschaft, in organisaties met minstens 50 werknemers. In totaal gaat het om 1,9 miljoen werknemers, die voortaan minder naar de dokter zullen gaan voor dit ééndagsziektebriefje.

Bijna negen op tien werknemers maakten in 2021 geen gebruik van het ééndagsziektebriefje in 2021. Het is nog te vroeg om de impact in te schatten op de afwezigheden op het werk. De helft van de kmo’s is van mening dat dit wel een impact zou kunnen hebben op de personeelsplanning. Bij SD Worx, die dit al meer dan vijf jaar toepast, hebben ze bij de invoering niet echt een stijging van de ziektedagen vastgesteld, al doet één op vijf werknemers er in 2022 ongeveer één keer per jaar beroep op.

Beperkte afschaffing medisch attest

Annelies Rottiers, kmo-adviseur van SD Worx: “Voortaan moet een zieke werknemer tot driemaal per kalenderjaar geen geneeskundig getuigschrift voorleggen voor één dag arbeidsongeschiktheid. De vrijstelling geldt zowel voor een ziekte van één dag, als voor de eerste dag van een langere ziekteperiode.

Een medisch attest vragen is een gangbare praktijk, maar niet wettelijk verplicht. Heel wat CAO’s en arbeidsreglementen zullen aangepast moeten worden, in organisaties met minstens 50 werknemers. Enkel kmo’s met minder dan 50 werknemers kunnen wel nog afwijken van deze regel via een collectieve arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement. Zij mogen op die manier dus nog wel voor elke ziektedag een ziektebriefje vragen.”

Wie 1 dag ziek is, is dat vaak op maandag (maar zelden op vrijdag)

De nieuwe wet beperkt de afschaffing van het ziektebriefje wel tot organisaties met minstens 50 werknemers. SD Worx analyseerde het gebruik van het medisch attest van 1 dag bij 3200 werkgevers (met meer dan 50 werknemers) in de privé sector. De trend bij de werkgevers met minder dan 50 werknemers ligt in dezelfde lijn.

• Maandag is het meest populair. De meeste ziektebriefjes van 1 dag slaan op maandag, nl. bijna een op de drie van de ziektebriefjes: 29,3% bij bedrijven met meer dan 50 werknemers.
  Er zijn nauwelijks 1 dag ziekte op vrijdag (slechts 3,5%), ook de voorbije jaren was dit het geval.
• Bijna negen op tien werknemers maakten in 2021 geen gebruik van het ééndagsziektebriefje in 2021. Slechts 11,8% van de werknemers bij deze bedrijven maakten gebruik van het ééndagsziektebriefje in 2021. In totaal ging het om minder dan 6% van alle ziektedagen;
• De laatste vijf jaar is er geen stijgende trend qua eendagsziektebriefjes; Het wordt het meest gebruikt door de leeftijdsgroep 25-35 jaar en het ligt iets hoger bij bedienden dan bij arbeiders.
• De overgrote meerderheid (96%) van de medewerkers met een ziektebriefje van 1 dag gebruikt dit maximaal 3x in per jaar;
• Opvallend: ongeveer 55% was geen enkel dag ziek in 2021 en 2022.

Meningen verdeeld

Uit een kmo-bevraging van juni 2022 blijkt dat de meningen verdeeld zijn: “De helft van de kmo-ondernemers denkt dat het weglaten van het doktersbriefje wel een impact kan hebben op de personeelsplanning; de andere helft niet. We kunnen vandaag niet inschatten of deze maatregel het aantal afwezigheden van 1 dag zal doen toenemen, of dat er verschuivingen komen. Misschien zullen de meerdaagse ziektes wel dalen.

Werkgevers zetten best in op een breder verzuimbeleid, met cijferbenchmarks voor hun sector en een focus op open communicatie, welzijn en vertrouwen.”

Ervaring van SD Worx zelf

Bedrijven konden al langer beslissen om het doktersattest te laten vallen. Er is immers geen wettelijke verplichting voor een doktersbriefje. Dit is al vijf jaar het geval bij HR-dienstverlener SD Worx, waar 1 dag afwezigheid zonder doktersbriefje tot drie maal per jaar toegelaten is.

Ellen Claes, People Director België: “Wij hebben deze maatregel vijf jaar geleden ingevoerd in overleg met de sociale partners. Enerzijds omdat we merkten dat bij ziekte van zo korte duur de zieken de dag zelf niet bij de dokter raakten, maar pas de volgende dag, terwijl ze die volgende dag misschien al terug aan het werk wilden. En anderzijds omdat dit perfect past in een cultuur van vertrouwen. We sturen op resultaten in een cultuur van vertrouwen en veel autonomie. Wij hebben bij SD Worx bij de invoering geen toename in onze ziekteafwezigheden gezien, al wisselt het percentage werknemers dat er gebruik van maakt. Voor de eerste negen maanden van 2022 gaat het om bijna één op de vijf werknemers (19,5%). Maandag staat bij ons ook op kop (25%), maar vrijdag en dinsdag volgen met resp. 22% en 20% van de dagen. Deze ziektedagen maken ongeveer 2,5% uit van het totaal. De meerderheid (82%) moet er maar 1 keer per jaar beroep op doen. Veertien procent twee keer en 3,5% was drie keer afwezig zonder attest.”

De cijfers van de kmo studie

In de driemaandelijkse tewerkstellingsprognose van SD Worx zijn voor de 49e keer een voor België representatief aantal kmo’s bevraagd naar hun verwachtingen over tewerkstelling. Hieraan namen 612 bedrijven van 1 – 250 werknemers deel tussen 24 mei en 19 juni 2022. Het betreft een online bevraging van de kmo’s in België aan de hand van een representatieve steekproef waarbij het onderzoeksbureau CityD-WES de respondenten via e-mail aanspreekt. De studie wordt ieder kwartaal herhaald. Er wordt gewogen volgens regio en organisatiegrootte in functie van de populatie van kmo’s. De resultaten zijn representatief voor alle kmo’s in België. De weging is doorgaans veel kleiner dan 2, behalve voor Waalse kmo’s met minder dan 5 werknemers. Voor de volledige steekproef bedraagt de foutenmarge 4.24% (betrouwbaarheidsinterval van 95%).