Papa maakt carrière, mama staat aan de schoolpoort. Binnen het traditionele gezin heeft de vader meestal een hoger inkomen, toch zijn het de moeders die meer tevreden zijn met hun job. Een internationaal team van wetenschappers vond een nieuwe verklaring voor die schijnbare tegenstelling.
“Vrouwen kiezen sneller voor een baan die ze kunnen combineren met de zorg voor een kind”, legt Sunčica Vujić (UAntwerpen) aan de vooravond van Internationale Vrouwendag uit.
Voor elke euro die een Belgische man verdient, verdient een vrouw gemiddeld 5 cent minder, zo blijkt uit cijfers van Statbel uit 2021. Het loonverschil hangt sterk af van verschillende factoren, zoals onder meer de leeftijd. In de categorie 55- tot 64-jarigen bijvoorbeeld verdienen vrouwen zelfs 8,5% minder dan mannen.
De loonkloof tussen man en vrouw gaapt, toch geven vrouwen in surveys vaker aan gelukkiger te zijn op hun werk. “In de wetenschappelijke literatuur is daar een naam voor: de paradox van de vrouwelijke tevreden werknemer”, vertelt professor toegepaste econometrie Sunčica Vujić (UAntwerpen). “Het negatief verschil in loon vertaalt zich niet noodzakelijk in een lagere werktevredenheid.”
Persoonlijke voorkeur
Hoe valt die tegenstelling te verklaren? Eerder onderzoek wees al in de richting van de jobinhoud:
Het is een deel van de reden waarom vrouwen gelukkiger zouden zijn op hun werk. Al lijkt er meer aan de hand. “De intrinsieke motivatie van vrouwen vertelde volgens ons niet het volledige verhaal”, legt prof. Vujić uit. “We vermoedden dat ook hun rol als moeder binnen het gezin meespeelde. In gezinnen waarbinnen de ene partner een relatief hoger inkomen heeft, kiest de andere – meestal de moeder – er vaker voor om een minder veeleisende job uit te oefenen. Het gaat om werk met glijdende uren, kortere pendeltijden, thuiswerk, … Samen met mijn collega’s prof. Christian Bredemeier (Universität Wuppertal, Duitsland), Patrick Ndlovu (Alberta, Canada en Universiteit Antwerpen) en prof. Roland Winkler (Universität Jena, Duitsland) wou ik nagaan of die hypothese ook strookte met de werkelijkheid.”
Traditionele gezinnen
Om hun theorie te testen, analyseerden de onderzoekers een combinatie van enquête- en belastinggegevens van meer dan 5000 deelnemers, waarbij ze hun informatie over werktevredenheid koppelden aan het huishoudinkomen. De resultaten bevestigden wat wetenschappers al eerder veronderstelden: moeders kiezen voor een minder veeleisende job om zo hun gezin beter te ondersteunen. Ze achten loon daardoor minder belangrijk, en kiezen doelbewust voor een baan die gemakkelijker te combineren valt met het zorgen voor de kinderen. Die keuze vertaalt zich in een groter gevoel van werktevredenheid.
Sunčica Vujić:
“Die trend tekende zich enkel duidelijk af bij moeders in eerder traditionele gezinnen. Daar is de taakverdeling binnen het huishouden duidelijk opgesplitst in functie van de inkomens van de partners. De kostwinner kiest voor de beter betaalde baan, terwijl de tweede verdiener – statistisch gezien vaker vrouwen – zich meer toelegt op de zorgtaken.”
Moeders in spe
Omgekeerd merkten de wetenschappers geen waarneembare genderverschillen in werktevredenheid bij alleenstaanden, kinderloze koppels en koppels met een minder traditionele rolverdeling. Vujić: “Het toont hoe bepalend gezinsbeslissingen zijn voor de tevredenheid van werknemers.”
Ook een kinderwens kan de loopbaankeuzes van toekomstige moeders – en dus hun werktevredenheid – beïnvloeden. “Dat weten we uit een wetenschappelijke studie uit Frankrijk, die zich toespitste op de medische sector”, vertelt Vujić.