Mens, je onderschat jezelf

Bang voor massaal jobverlies door artificiële intelligentie? Ze brengen dan toch niet de doemscenario’s tot leven. Of zoals professor Ignaas Devisch (UGent) reageert: “De algoritmes zijn dommer dan we denken.” Technologie wordt bovendien vooral ingezet om de productiviteit te verhogen. In werkelijkheid hebben de algoritmen vaak het omgekeerde effect en wel om drie redenen:

Ze kunnen niet reageren op het drama van de dag. En in snel veranderende tijden is er gewoon erg veel drama.
Ze hebben onderhoud nodig van hooggekwalificeerde (schaarse!) experten.
Ze zijn repetitieve blackboxen die werken zonder menselijke input en feedback.

Elke keer wanneer een situatie verandert, dient het gerobotiseerde productieproces opnieuw geprogrammeerd, getest en opgeleverd te worden. Het is gewoon veel kostenefficiënter om te werken met mensen. Mensen zijn mensen. Onprogrammeerbaar, onvoorspelbaar en oh zo complex. Maar ze zijn wel een levend én lerend organisme, constant bezig met updates en aanpassing! Het zal dus veel kostenefficiënter worden (en blijven) om je mensen goed te kiezen en dan op te leiden.

Harvard-socioloog Ya-Wen Lei: “As one of the manufacturers states it: “Robots often break delicate and expensive components. From the process, I have realized that the human body is magic.”

Natuurlijk mag technologie niet genegeerd te worden. Binnen een straf verhaal kan productiviteit en flexibiliteit hand in hand gaan. Hier kan automatisatie zorgen voor ontlasting van de mens, zodat die de beste versie van zichzelf kan zijn. Simplicity is hierin essentieel. One click away, een interatieve co-creatie cyclus met de eindgebruiker,… Op die manier wordt talent ingezet om te floreren en niet om IT te ondersteunen.

Het gaat niet altijd om de productiviteit, het gaat om het behoud van de marktpositie. Zijn we nog relevant? Blijven we de komende 3 jaar relevant? En daarvoor meet je best productinnovatie, werknemerstevredenheid en het niveau van simplicity. Wanneer bijvoorbeeld het verloop hoog ligt, verlies je zoveel kennis, dat er geen productinnovatie meer mogelijk is.

Ondertussen gruwelen we bij het idee dat AI onze kenniswerkers zal vervangen. Echt? In 2013 startte het MD Anderson Cancer Center met Watson (IBM) om sneller diagnose en behandelopties te identificeren voor kankerpatiënten. In 2017 stopte het project, want Watson had er moeite mee om orde te scheppen in complexe medische dossiers en had uitgebreide menselijke input nodig. De magie gebeurt in de interactie – en dat is geen lineair proces. Het gaat om communicatie boven (verbalisatie en rationalisatie) én onder de tafel (non-verbale cues en context).

Open AI zal dat pingpongspel op het hoogste niveau nooit kunnen vervangen, maar het kan ons wel ontlasten. Het geeft ons orde in de chaos van alles wat er te vinden is over een bepaald onderwerp, een kritische situatie,… Zo krijgen we meer tijd voor de magie, brainstorm, norming én performing. Meer tijd komt dan vrij om in de diepte te gaan en zo te blijven surfen op steeds sneller binnenrollende golven.

+++

We onderschatten onszelf! Als mens zijn we nog steeds het meest ingenieuze apparaat op de arbeidsmarkt. Alleen weten we (nog) niet goed zorg te dragen voor dat apparaat.

Onze talenten verdrinken in de bezigheidstherapie van alledag, waar we werken voor systemen in plaats dat systemen werken voor ons. Het recept en de ingrediënten liggen voor het grijpen. Waarop zou ik inzetten als ik slecht één aspect kon aanpakken? Ritme… We hebben elk ons eigen drama en verleden, waardoor we zijn wie we zijn. We kunnen dat vertalen naar een ritme. Het ritme is hier de snelheid waarmee we interageren met de wereld rondom ons. In een organisatie komen we allemaal binnen met ons eigen ritme. De kunst bestaat erin om al die ritmes te laten samenvloeien. Hoe meer resonantie ontstaat bij een gelijkwaardig ritme, hoe minder inefficiëntie.

Het is hoog tijd om de bescheidenheid achter ons te laten. Het zijn wij, de mensen, die de wereld veranderen. Help jij mee?

+++

Ik bevroeg de open AI-chatbot over zijn beperkingen en hier is wat hij zei:

Ik heb een gebrek aan bewustzijn. Ik ben geen gevoelsmens en heb geen subjectieve ervaringen of emoties die me toelaten nuances en context toe te voegen aan woorden. Ik ben een computerprogramma dat reageert op processen.
Ik heb een gebrek aan creativiteit. Alhoewel ik kan reageren op input, kan ik geen diepte leggen zoals een mens dat kan doen. Ik kan ook niet op nieuwe ideeën of concepten komen zonder menselijke input.
Ik heb een beperkt begrip van contextgegevens. Ik versta woorden en zinnen, maar niet de context die ermee wordt overgedragen. Woorden en zinnen zonder context werken misverstanden of zelf onjuiste antwoorden in de hand.
Ik ben erg afhankelijk van data. Mijn antwoorden zijn zo goed als de data die de mens de wereld in stuurt.

+++

Prof. dr. Elke Van Hoof is professor aan de VUB, zaakvoerder van Oh My People en Stichter van Ally Institute. Ze creëerde Stresscrafting®, een techniek waarmee toxische stress op de werkvloer duurzaam kan worden aangepakt. Tevens bouwde ze de gecertifieerde opleiding Human Capital Management® uit. En ze is medebestuurder van Switch-on, het bedrijf achter de BEVOY-app. Ze is de auteur van onder andere Eerste hulp bij Telewerk (LannooCampus, 2020), De Chief Happiness Officer (LannooCampus, 2017) en Eerste hulp bij stress & burn-out (Lannoo, 2017).

Meer info: www.elkevanhoof.com, www.ohmypeople.be, www.Ally.Institute en www.ochocommunity.be.