Leren kan ook buiten de klasmuren of naast de werkvloer. Op de zorgboerderij bijvoorbeeld

De populariteit van zorgboerderijen in de provincie Antwerpen stijgt. Opmerkelijk is het hoge aantal aanvragen vanuit de onderwijssector. Provincie Antwerpen zet in op dit bijzonder concept met een investering van 168.000 euro. Steunpunt Groene Zorg zorgt voor de screening van nieuwe zorgboerderijen en de match van vraag en aanbod tussen zorggasten en zorgboeren. De organisatie viert haar 20e verjaardag.

Een zorgboerderij is een boerderij met een landbouw(st)er die mensen een warm hart toedraagt en ze kansen wil geven. Volwassenen die moeilijk of tijdelijk geen plaats vinden in de maatschappij of in een reguliere job, een afstand tot de arbeidsmarkt hebben of jongeren waarbij het moeilijk loopt op school, kunnen meedraaien op het landbouwbedrijf van de zorgboer(in). Ze doen mee op eigen tempo en werken binnen hun mogelijkheden.

Steeds meer aanmeldingen in provincie Antwerpen

Vandaag telt het netwerk meer dan 1.000 zorgboerderijen in Vlaanderen. En nog steeds meldt elke week een nieuwe zorgboer of zorgboerin zich aan. Geen overbodige luxe gezien de groeiende vraag naar deze unieke zorgvorm. In de provincie Antwerpen komen er nog elk jaar nieuwe zorgboerderijen bij, waardoor het aantal stabiel blijft. Vorig jaar telde provincie Antwerpen 209 zorgboerderijen.

De aantrekkingskracht van een zorgboerderij bij zorgasten is in 2023 opnieuw gestegen. Van alle aanmeldingen in Vlaanderen voor een plaats op een zorgboerderij (997), kwamen er één op de vier uit provincie Antwerpen (243).

Vroeger kwamen bijna alle aanmeldingen uit de klassieke zorgsectoren. Nu is onderwijs de koploper. Meer dan de helft van alle aanmeldingen in provincie Antwerpen voor een zorgboerderij komt uit het onderwijs, 65 % van de aanvragen om precies te zijn. Er is een duidelijke tendens van meer jonge leerlingen die via een zorgboerderij een tweede adem vinden, de combinatie met de school haalbaar houden en weer aansluiting willen vinden bij een opleiding of de arbeidsmarkt. Vanuit haar flankerend onderwijs- en arbeidsmarktbeleid ondersteunt de provincie Antwerpen deze match tussen landbouw en zorg.

Kathleen Helsen, gedeputeerde voor flankerend onderwijs- en arbeidsmarktbeleid, licht toe:

“Leren kan ook buiten de klasmuren of naast de werkvloer. Dat toont het toenemend succes van de zorgboerderijen in onze provincie. Kwetsbare jongeren en volwassenen krijgen via de zorgboerderij de kans om de draad weer op te pikken, zelfvertrouwen te laten groeien en hun passie voor landbouw te delen. Tegelijk slagen land- en tuinbouw(st)ers erin om de juiste aandacht en zorg te geven, naast hun dagelijkse taken op het veld. Die aantrekkingskracht tussen landbouwsector en de zorggasten blijven we aanmoedigen. We investeren daarom in totaal 168.000 euro voor de uitbouw van een netwerk en dienstverlening aan zorgboerderijen.”

Effect van dieren en vertrouwen krijgen

Zorgboeren engageren zich in de eerste plaats uit sociaal engagement, niet omdat ze extra hulp zoeken voor werk op het veld of het erf. Dat is ook te merken bij zorgboeren Jef en Nathalie in Pulderbos. Op hun melkveebedrijf met een 100-tal koeien ontvangen Jef en Nathalie elke week twee zorggasten.

“Sinds 2023 zetten we de staldeuren van ons melkveebedrijf open voor zorggasten. Het is een bewuste keuze om zorg voor jongeren en landbouw te combineren, een idee dat groeide omdat ik zelf halftijds werk als verpleegkundige en waaraan mijn man graag meedoet. Helpende handen zijn welkom om onze dieren te verzorgen, maar dat is niet de belangrijkste reden om een zorgboerderij te zijn. Het effect van de dieren en het vertrouwen dat je de zorggasten geeft, zorgt voor een meerwaarde in hun groei en dat maakt ons ook trots,” zegt Nathalie Wouters. “Bij de zorggast die hier al het langst komt, merken we echt evolutie. Het doet ons deugd haar te zien groeien, te merken hoe graag ze komt, en hoe vrolijk ze hier is. En dat we horen dat het haar sindsdien beter lukt op school. Ze zit en werkt niet alleen graag bij de dieren en tussen de kalfjes, ze leest onze kinderen ook verhaaltjes voor na school.”

Steunpunt Groene Zorg screent en matcht 20 jaar zorggasten en zorgboerderijen

Steunpunt Groene Zorg zorgt al 20 jaar voor de ondersteuning van zorgboerderijen. De organisatie bouwde in die 20 jaar een ruim netwerk van zorgboerderijen op, waarvan ze het vertrouwen geniet.

Screening:

Steunpunt Groene Zorg geeft informatie en luistert vooral naar wat landbouwers zelf zien zitten. De organisatie screent grondig de sterktes van de kandidaten. De ene is wat meer op het zorgzame gericht, de andere is geboeid door het kansen geven en mensen laten groeien. Wat de zorgboerderijen typeert is de sociale ingesteldheid en het open staan voor mensen. ‘Waarom zouden we het niet doen’ is een vaak gehoorde reden. De diversiteit aan zorgboerderijen is enorm, en dat maakt dat het echt een pakket op maat kan zijn.

“Altijd fijn om nieuwe zorgboeren als Jef en Nathalie in ons netwerk te krijgen. En zo komen er ieder jaar nog bij. Jef en Nathalie vormen een jong en warm geëngageerd boerengezin, of zelf ganse familie. Dat komt de zorggasten alleen maar ten goede”, vertelt Els Roelof van Steunpunt Groene Zorg.

Matching

Steunpunt Groene Zorg brengt goed in kaart wat de zorgboerderij wel of niet ziet zitten, daarna volgt een passend mogelijke match met een zorgboerderij. “We kijken niet alleen naar de afstand en soorten taken die als voorkeur aangeduid zijn maar vooral naar de match tussen de personen. Het is fijn en mooi te zien hoe dit hier zo’n mooi warm verhaal is, zoals op vele andere zorgboerderijen.”

Steunpunt Groene Zorg spreekt van een match met resultaat: een zorgboerderij die ervan geniet om kansen te geven, en een zorggast die opgenomen wordt in het gezin en waardoor het op school beter gaat. Els Roelof, Steunpunt Groene Zorg: “De kracht van de zorgboerderij zit hem in heel wat factoren: de taken zijn “nuttig”, er is individuele aandacht door de 1 op 1-setting, ze zijn buiten, ze hoeven er niet te praten over, of denken aan wat minder loopt, maar kunnen gewoon bezig zijn… Ook voor de zorgboerderij zelf is het een afwisseling in de dag en een meerwaarde om iets te betekenen voor iemand. We bewonderen onze zorgboerderijen, want ze doen het maar, iemand een kans geven. Er zijn nog altijd nieuwe zorgboerderijen welkom, gezien het stijgende aantal vragen.