Intrinsieke motivatie als motor om slimmer samen te werken

Het was smullen voor de ruim 1700 aanwezigen op Work Smarter, hét inspiratie- & netwerkevent voor ondernemers: je kon er inspiratie tanken in ‘t Kuipke en de Floraliënhal om ‘slimmer te werken’ En slimme ondernemers weten natuurlijk dat medewerkers hét verschil maken. Maar hoe selecteer je het juiste talent? En hoe zorg je ervoor dat medewerkers gemotiveerd, geëngageerd, gezond en duurzaam aan het werk blijven? We kregen tips van Fly van het TV programma ‘Kamp Waes’. De Special Forces zijn een magneet voor operatoren met een kritische geest, maar intrinsieke motivatie blijkt de motor van hun succesverhaal te zijn. #ZigZagHR was erbij en ging achteraf kort in gesprek met Rob – Fly – Vliegen over de Special Forces mindset, skillset en hoe zij talent selecteren.

Het beeld van tot de tanden bewapende vechtersbazen die met spectaculaire acties een goed bewaakt doelwit weten uit te schakelen, klopt alvast niet. Meer dan over fysieke kracht, gaat het over strategie en intelligentie. Meer dan over sterke individuen gaat het over sterke teams, die zelfs bereid zijn om voor elkaar te sterven. En je leven vertrouw je natuurlijk niet blindelings aan iemand toe. Daarom is de selectie van wie aan boord komt bij de Special Forces extreem streng. Wat kunnen we daaruit leren dat ook van toepassing kan zijn in het bedrijfsleven? Op de werkvloer in KMO’s en grote organisaties is het gevaar uiteraard minder dreigend, maar het belang van effectief samenwerken om goede resultaten neer te zetten is even belangrijk.

Ik geloof niet in talent

Verrassend misschien, om lezen voor een HR publiek, maar Rob Vliegen gelooft niet in talent. “Ik ben geworden wie ik ben door gedisciplineerd aan mijn tekortkomingen te werken in plaats van mijn troeven uit te spelen. Ik groeide op als een introverte jongen met een zwak lichaam en een goed stel hersenen. Het maakte me intellectueel lui. Discipline is belangrijker dan talent én belangrijker dan motivatie, want motivatie is tijdelijk. Discipline is iets dat je ‘kweekt’ door non-stop een inspanning te leveren waardoor je uiteindelijk excelleert. In dat opzicht kan ie-de-reen de beste versie van zichzelf worden.”

Oorlog voeren is ook samenwerken

Ook verrassend, maar vooral leerrijk, was de link die Fly legt tussen samenwerken en oorlog voeren. “Oorlog is darwinisme op steroïden”, zegt hij. “Oorlog voeren gaat ook over samenwerken. Er zit een efficiënte ‘machine’ achter van mensen die nooit opgeven.” Onze samenleving heeft altijd oorlog gekend. Coalitionary killing – het gedragspatroon waarbij een groep individuen samenwerkt om een ander individu of een andere groep individuen te doden – zou zelfs aan de basis liggen van samenwerking. Dit fenomeen komt overigens zowel voor in menselijke als dierlijke samenlevingen en wordt vaak geassocieerd met conflicten over territorium, middelen of sociale status. De leider (of het alfadier) is niet noodzakelijk de sterkste, maar wel diegene, die door de groep aanvaard wordt.

Dat heb ik destijds ook onthouden van leiderschapsexperte Karen Wouters (leiderschap moet ook gegund worden) toen ik een drietal maanden geleden met haar in gesprek ging over Kamp Waes. In tijden van oorlog en gevaar kijkt men naar de leider om richting te geven; hoe sterker de positie van de leider op dat moment is, hoe groter de kans op succes.”

Intrinsieke motivatie als motor om slimmer samen te werken

In tegenstelling tot defensie zijn de Special Forces, de geheime eenheid die 365 dagen per jaar aan de veiligheid en vrede in onze samenleving werkt in binnen- en buitenland, er wél in geslaagd om zichzelf heruit te vinden en aan te passen aan de snel veranderende wereld. De mate waarin je als individu, als team of als samenleving gepast kan reageren op onverwachte tegenspoed, bepaalt in grote mate je succes in het leven, volgens Fly.

“Wij rekruteren operatoren die fysiek zeer sterk zijn, extreem stressbestendig en wendbaar zijn, een hoog IQ en EQ hebben, maar intrinsieke motivatie is het belangrijkste criterium waarop wij selecteren.”

En die intrinsieke motivatie wordt op vrij onorthodoxe manieren getest. Wie Kamp Waes gezien heeft, kan zich daar iets bij voorstellen. “Daardoor kunnen kandidaat-operatoren zichzelf overstijgen of verwijderen ze zichzelf uit de selectie. 70% van alle kandidaten geeft op en wie opgeeft, krijgt geen tweede kans. Want die is er tijdens een missie ook niet. Operatoren moeten in iedere mogelijke context altijd zelf de kracht tonen om vooruit te geraken, om de weg te vinden in onbekend terrein en om iedere keer opnieuw recht te staan.”

Bijna perfecte medewerkers selecteren en hen dan laten samenwerken

“We willen alleen de beste mensen bij de Special Forces. Na de eerste selectie op fysieke capaciteiten volgen cognitieve testen. En in de laatste fase – dat is de belangrijkste fase – leren we al die sterke individuen samenwerken. Om goed te kunnen samenwerken, heb je een doel, een uitdaging én vertrouwen nodig. Samenwerking wordt in zekere zin afgedwongen omdat je geen andere keuze hebt. De uitdaging is te groot om alleen aan te gaan. En in zo’n context is er geen ruimte voor ego’s. Interne concurrentie is vergif.”

Teamwork gaat over het opvangen van elkaars tekortkomingen

Groepscohesie en een gemeenschappelijke teamidentiteit creëren coalities. De drang om deel uit te maken van een groep of van een gemeenschap is alomtegenwoordig. Dat is ook zo bij de Special Forces. “Teamwork gaat ook over het kunnen en willen opvangen van elkaars tekortkomingen”, vervolgt Rob. “Daarvoor is duidelijke communicatie cruciaal. Vertrouwen en integriteit zijn belangrijker dan prestatie, want zonder vertrouwen is er geen samenwerking mogelijk. En waarden dienen daarbij als kompas.”

Work smarter in team

Ook in een bedrijf heb je mensen nodig die voor jou succes willen boeken. Hoe hoog leg je de lat voor je team? Hoe vaak kan je die lat verleggen? Hoe smeed je een (h)echt team waarin ieder individu zichzelf overstijgt en bereid is om de tekortkomingen van andere teamleden op te vangen?

We probeerden de Special Forces mindset en skillset te vertalen naar het bedrijfsleven voor teams, ondernemers en HR professionals die ook slimmer willen samenwerken: