We go to work: Konijnen vang je niet met vishengels

‘We go to work’ overkoepelt 5 provinciale ESF-projecten die zich richten op het bereiken en activeren van ‘anders-actieven’. Deze doelgroep ervaart drempels omwille van gezondheidsproblemen of een arbeidsbeperking bij hun terugkeer naar werk.

“Omdat het ‘gewone’ aanbod van het Gespecialiseerd Team Bemiddeling (GTB) en VDAB niet volstaat, worden zij outreachend benaderd, in-house bij een zorgpartner”, vertellen projectpromotoren Patrick Ruppol en Pieter Vaes.

Zet in op een vroeg contact in een vertrouwde omgeving

In deze projecten verlaat de GTB-medewerker zijn vertrouwde werkwinkel. Bij zorg- en welzijnspartners ontmoet hij mensen die in een herstelproces zitten op een ander domein dan werk, al speelt het thema meestal wel op de achtergrond.

“Mensen hebben vaak veel vragen rond werk. Samen met een coach zorg ondersteunt de GTB-medewerker hen daarin”, zegt Pieter. Beide coaches vullen elkaar aan vanuit hun eigen expertise en stemmen af wie welke acties opneemt. Het doel is om de client goed geïnformeerd te laten kiezen om (op dat moment) al dan niet stappen te zetten naar werk.

Continuïteit in begeleiding zorgt voor vertrouwen

“Door mensen al op de zorg- of welzijnsvloer te laten nadenken over werk, winnen we veel tijd”, stelt Patrick. Het belang daarvan blijkt ook uit onderzoek: hoe vroeger het thema aan bod komt, hoe groter de kans op een snelle terugkeer naar werk en hoe duurzamer die terugkeer vaak is.

“Als mensen kiezen voor een vervolgtraject bij GTB, is continuïteit in de begeleiding belangrijk. De coach werk heeft al een vertrouwensrelatie met de cliënt opgebouwd. Dat zorgt voor een wederkerigheid die enorm helpt in de bemiddeling. Mensen sturen bijvoorbeeld een sms als iets goed of net minder goed loopt. Een vertrouwensrelatie van nul opbouwen vraagt tijd”, verduidelijkt Pieter.

Interprofessionele samenwerking werpt vruchten af

Ook het vertrouwen tussen de werk– en zorgactoren moet groeien. “We hebben een negental maanden nodig om elkaar goed te leren kennen. Daarna zien we een grote toename in het aantal cliënten dat benaderd en bereikt wordt. Bijkomend merken we dat partners het thema werk veel meer internaliseren en het zelf al vroeg ter sprake brengen”, stelt Pieter.

De zoektocht naar een goede manier van communiceren over cliënten, zowel schriftelijk als mondeling, vormt dan weer een uitdaging. “We hebben daar al hard op gewerkt en vinden daar nu onze weg in, stelt Patrick “al vragen thema’s als privacy en gegevensbescherming wel blijvende aandacht”.

Konijnen vang je niet met vishengels

“Onze werkwijze wordt het best samengevat in de term ‘HOPE²’”, stelt Pieter. “Dit staat voor Herstel, Outreachen, Present zijn, Empoweren en Ervaringskennis inzetten”. Om dat laatste te realiseren heeft GTB vier betaalde ervaringswerkers deeltijds in dienst. Ze fungeren als brugfiguur of ‘vertaler’ naar zowel de client als de begeleider.

“Zo gebruikt een van onze ervaringswerkers volgend beeld om uit te leggen hoe zij de bemiddeling vanuit VDAB en GTB ervaren, en hoe het beter kan: Bemiddelaars zijn het gewoon om te vissen in de vijver van werkzoekenden en hebben daar de juiste hengels en aas voor. Anders-actieven zijn echter geen vissen, maar konijnen in het bos. Die ga je niet vangen met een vishengel want zij hebben nood aan andere instrumenten. Dan komt onze HOPE²-methode van pas”, aldus Pieter.

Maak van outreachend werken een toekomstbestendig pad

De overheid, de Vlaamse arbeidsmarktactoren en partners als het RIZIV zijn al overtuigd dat we de anders-actieven nodig hebben om een werkzaamheidsgraad van 80% te bereiken. “Wel is er nog nood aan meer bewustwording rond de nodige methodieken en instrumenten om deze groep te activeren”, besluit Patrick. “De bereidheid om daar structureel in te investeren klinkt her en der, maar is nog niet vanzelfsprekend”.

Middenveldorganisaties zoals organisaties die werken met personen met een migratieachtergrond, armoedeorganisaties en lokale toeleidingsinitiatieven bereiken vanuit een vertrouwensrelatie en een aangepaste methodiek soms beter kwetsbare doelgroepen dan reguliere arbeidsmarktactoren. Deze doelgroep kampt vaak met complexe contextproblematieken, heeft geen vertrouwen in hun slaagkansen of is niet bekend met de bestaande dienstverlening. Een integrale aanpak op maat is dan ook nodig om de stap naar de arbeidsmarkt te kunnen zetten. De Commissie Diversiteit pleit voor een duurzame samenwerking tussen VDAB en lokale toeleiders waarbij de continuïteit van deze initiatieven wordt gegarandeerd
Kristel De Roy, Verso

Meer weten?

Om een inclusieve arbeidsmarkt te realiseren en tegelijkertijd de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, is het belangrijk om de ruime potentiële arbeidsreserve te bereiken en aan te trekken. Deze omvat naast actieve werkzoekenden ook niet-beroepsactieven of anders-actieven. Reguliere arbeidsmarktactoren slagen er echter niet altijd in om deze groepen voldoende te bereiken en/of hen de nodige begeleiding en ondersteuning te bieden. De Commissie Diversiteit werkte een advies uit met aanbevelingen om in te zetten op een outreachende aanpak in trajecten naar werk voor moeilijk bereikbare werkbereide niet-beroepsactieven

>> Advies outreachende aanpak moe i lijk bereikbare werkbereide niet-beroepsactieven

De projecten lopen nog tot eind december 2023 en de laatste tussentijdse resultaten (31/05/2023) zijn veelbelovend. 65% van de cliënten die tot nog toe een nadenk- en verkenproces doorliepen met ondersteuning van We Go To Work (N= 3.585) zet een weloverwogen stap naar (een traject richting) werk.

Bron: SERV