Recht op deconnectie 2 maand na invoering. Waar staan we?

Twee maand na de verplichte invoering van het recht op deconnectie, zijn bijna zes op de tien werknemers al op de hoogte van de richtlijnen die hun werkgever daarover ingevoerd heeft. Eén op de twee werknemers geeft bovendien aan zich op dit moment mentaal (heel) goed te voelen op de werkvloer. Werkgevers schatten het mentaal welzijn van hun werknemers echter een stuk positiever in: 8 op de 10 denken dat hun werknemers zich goed tot zeer goed in hun vel voelen. Dat blijkt uit een onderzoek van hr-dienstenbedrijf Acerta en Stepstone bij meer dan 2.500 werknemers in ons land. “Het is een opportuniteit voor werkgevers om op die kloof te werken door in eerste instantie het mentaal welzijn in kaart te brengen en dan een concreet actieplan uit te werken”, aldus de experten van Acerta.

Om in orde te zijn met de Arbeidsdeal, moeten bedrijven sinds 1 april afspraken hebben gemaakt met hun werknemers over het recht op deconnectie na de werkuren. Meer dan de helft van de werknemers (57,4 %) is op de hoogte van de specifieke richtlijnen in hun bedrijf, zo blijkt de meest recente bevraging van Acerta Consult en Stepstone, die meer dan 2.500 werknemers bevroeg. 42,6 % van de werknemers weet nog niet welke afspraken er binnen hun bedrijf zijn over het gebruik van e-mail, telefoon en digitale communicatiemiddelen buiten de werkuren.

Miet Vanhegen, experte mentaal welzijn bij Acerta Consult: “Het is belangrijk om niet alleen formele afspraken rond deconnectie te hebben binnen een bedrijf, zoals de Arbeidsdeal voorschrijft, het is ook van belang dat werknemers er weet van hebben en ze kunnen toepassen. Op dat vlak is er een grote rol weggelegd voor leidinggevenden. Zij zijn verantwoordelijk om de afspraken op ondernemingsniveau te vertalen naar de mensen op de werkvloer en bij telewerk. Die vertaalslag kunnen ze maken door concrete tips te geven aan hun medewerkers om te deconnecteren en over de naleving ervan mee te waken: bijvoorbeeld zet je meldingen van je gsm af en je computer uit na de werkuren, hou werk en privé gescheiden door bij telewerk in aparte ruimte te werken, gebruik geen whatsapp voor werkgerelateerde zaken na de werkuren etc.”

Afspraken deconnectie belangrijk voor mentaal welzijn

Duidelijke afspraken rond deconnectie hebben een invloed op de werk-privébalans en dus ook op het mentale welzijn van werknemers. Dat blijkt ook uit de cijfers. De helft (50,3 %) van de Belgische werknemers geeft aan zich bij zijn huidige werkgever op mentaal vlak al goed tot zeer goed te voelen, voor ruim 1 op 5 (22,1 %) is dat (zeker) niet het geval. Vooral de 40- à 50-jarigen ervaren momenteel de grootste mentale stress op de werkvloer.

Miet Vanhegen: “Werkgevers percipiëren de mentale gezondheid van hun werknemers anders dan de werknemers zelf. Acht op de tien bedrijven schatten in onze eerdere bevraging aan dat hun werknemers zich goed tot zeer goed voelen op het werk. De resultaten tonen aan dat het belangrijk is om de juiste cijfers te kennen. Mentaal welzijn is een prioriteit bij werkgevers, maar ermee aan de slag gaan is dat nog niet en meten hoe de werknemers er mentaal voor staan is hierbij een belangrijk begin. “

Heel wat bedrijven gebruiken glijdende werktijden

Gevraagd naar waarom werknemers zich mentaal nog niet zo goed voelen op de werkvloer, verwijst 38 % naar stress door het werk zelf. Nog eens 35 % geeft aan dat zijn/haar werk-privébalans niet goed zit. 23 % verwijst daarentegen naar de eigen persoonlijke situatie, 18,3 % naar de brede economische realiteit (energieprijzen, inflatie, economische onzekerheid). Heel wat bedrijven ondernemen al specifieke acties om de werk-privébalans en het mentaal welzijn van hun werknemers te verbeteren. Zeven op de tien ondernemingen zetten in op glijdende werktijden. 46 % staat ook deeltijds werken toe en 42 % ziet in meer thuiswerk een manier voor hun werknemers om de balans tussen werk en privé in evenwicht te houden.

Meer vakantie en meer thuiswerk

Vraag je aan de werknemers zelf wat zou helpen om zich mentaal beter te voelen, dan blijken de meest evidente maatregelen vooral meer vakantie en meer thuiswerk (36,5 %). Werknemers zien ook heil in glijdende werkuren (32,5 %), deeltijds werken (13,7 %) en een soepelere toepassing van het recht op ouderschapsverlof/tijdskrediet (10,4 %). 1 op 5 (21,5 %) vindt het niet nodig dat de werkgever de werk-privébalans nog verbetert.

Miet Vanhegen: “Werkgevers kunnen uiteraard niet alle triggers van mentale stress wegnemen, maar op de werk gerelateerde oorzaken kunnen ze uiteraard wel wegen. En dat blijken ze ook te doen. Toen we hen begin dit jaar vroegen naar wat zij nu al doen of plannen te doen om de werk-privébalans van hun werknemers te verbeteren, noemen ze dezelfde initiatieven als die die de werknemers nu noemen, weliswaar niet per se in dezelfde volgorde.”

Over de cijfers

De gegevens komen van het jaarlijkse onderzoek ‘Talent Pulse’ door ACERTA en Stepstone. Deze bevraging is in 2023 voor de veertiende keer uitgerold en bereikte meer dan 2500 werknemers, waarvan 89,5 % bedienden en 10,5 % arbeiders.