Geen producten in je winkelwagen.
Met de slagzin Rethink stress, reshape society vertaalt professor Elke Van Hoof op een unieke manier de wetenschap naar de werkvloer en de samenleving. In haar column voor #ZigZagHR beperkt ze zich niet tot bespiegelingen of het signaleren van mankementen op de werkvloer (en daarbuiten), maar zorgt ze op de eerste plaats voor diagnose én remedie. Hoe bereiken we de nodige veerkracht?
Begin 2021 waren bijna 112.000 Belgen al meer dan een jaar arbeidsongeschikt door een burn-out of depressie, een toename van 40% in amper 4 jaar. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV). Bovendien toont onderzoek aan dat we de piek nog niet bereikt hebben. De cijfers zullen ook de komende jaren toenemen. Enkel investeringen in werkbaar werk en re-integratie op de arbeidsmarkt kunnen de tendens keren.
Pandemie heeft uitvergroot wat al fout ging
De impact van de pandemie zien we duidelijk terug in de cijfers. De stijging was in 2020 nog groter dan de jaren voordien: in absolute cijfers gaat het om een toename van ongeveer 7500 mensen per jaar van 2016 tot 2019. In 2020 stijgen de cijfers plots met 8500 diagnoses, een sprong van 13,5%.
Deze opvallende groei volledig toewijzen aan de pandemie, is echter zeer kortzichtig. De pandemie heeft louter uitvergroot wat daarvoor al verkeerd ging, namelijk de investering in welzijn en de re-integratie op de arbeidsmarkt.
Verdwijnen van brugpensioen is belangrijke factor
Een belangrijke verklaring voor de stijging van het aantal burn-outs en depressies is het wegvallen of veel selectiever worden van allerhande systemen van vervroegde uittreding (zoals het brugpensioen). Het systeem van arbeidsongeschiktheid staat onlosmakelijk in verbinding met langdurige afwezigheid: als er meer arbeidsongeschiktheid is, is er minder langdurige afwezigheid en vice versa. Het zijn als het ware communicerende vaten.
Daarnaast is ook de infodemie – de overload aan informatie die mensen moeten verwerken, gecombineerd met de neiging om steeds geconnecteerd te blijven – een belangrijke oorzaak van de burn-out- en depressiegolf. De nieuwe technologieën zorgen voor spanningen. We zijn de hele tijd online, voor het werk, om onszelf een imago te geven of om andere redenen. Zeker tijdens de pandemie hebben we het gevoel dat informatie langs alle kanten binnenstroomt: sms, WhatsApp, mail, Zoom,… We krijgen het gevoel dat we constant achter de feiten aanlopen, wat tot stress leidt. En daar is ons brein niet goed tegen bestand. We hebben geen rustpauzes meer, waardoor onze veerkracht afneemt. Maar we hebben nu eenmaal tijd nodig om informatiepieken te verwerken en ons klaar te maken voor de volgende piek.
De oplossing: investeringen in werkbaar werk en verbinding
Hoe geraken we uit zo’n neerwaartse spiraal? Zowel bedrijven als de overheid moeten in eerste instantie focussen op werkbaar werk. Er moeten creatievere systemen ingevoerd worden om de werkdruk te verlichten naarmate men ouder wordt, zoals een meer superviserende rol of werkplek-flexibiliteit. Daar krijgen we dus ook heel wat nieuwe opportuniteiten met het inmiddels vertrouwde telewerk, op voorwaarde dat dit degelijk georganiseerd wordt.
Een tweede belangrijke focus is die op re-integratie op de arbeidsmarkt. Wat blijkt uit diverse onderzoeken? Landen die zwaar investeren in re-integratie, vertonen ook een stijgende werkbaarheidsgraad. Wanneer er echt werk gemaakt wordt van re-integratie op de arbeidsmarkt, heeft dat ook zijn effect op de werkbaarheidsgraad. Hoe dat juist gebeurt, is van onderliggend belang.
Ten slotte moeten we ons strategisch welzijnsbeleid ook inzetten op zingeving via een duidelijke missie en visie. Mensen voelen zich vaak verloren zonder zingeving. Geef mensen dus een antwoord op de vraag ‘waarom doe ik wat ik doe?’ en toon ze waarom hun acties bijdragen aan de ontwikkeling van zichzelf, de organisatie of de wereld.
Onze partner Halleluja is een kei in pragmatisch omgaan met verbinding. Geen mooie waarden, maar daden. Uit hun onderzoek van dit voorjaar blijkt dat we back to basics moeten gaan, willen we impact hebben. Simplify or less is more! Geen toeters en bellen, maar hands-on handvatten, oplossingen direct bruikbaar op de werkvloer (of de eigen living…). En het is nodig, want slechts zes op de tien werknemers voelen zich nog verbonden met de werkgever. En dat vertaalt zich in een bereidheid om echt alles uit de kast te halen voor de werkgever bij minder dan de helft van de werknemers. En tot slot, één op de vijf werknemers wil het komende jaar van werk veranderen.
Pervers
Een andere tendens die duidelijk naar voren komt, is het doortastender gaan screenen bij potentiële nieuwe werknemers. Nu het aantal uitvallers stijgt, willen we zeker zijn dat elk nieuw talent standhoudt in snel veranderende omstandigheden.
Deze doortastende aanpak heeft echter een negatieve invloed op het basisvertrouwen. Het kan immers wel tellen als binnenkomer… Even goed doortesten om te zien of je wel sterk in je schoenen staat om zeker te weten dat je je staande zal houden binnen de organisatie?! Wat zegt dat over je welzijnsbeleid? Vergeet niet dat potentiële kandidaten een neus hebben voor boodschappen met een dubbele bodem.
Het winnen van de war for talent draait dus niet alleen om het aantrekken van nieuwe werknemers, maar ook en vooral om het houden van de huidige werknemers!
Prof. dr. Elke Van Hoof is professor aan de VUB en zaakvoerder van het Huis voor Veerkracht. Naast de Insourcing®-techniek voor de behandeling van stressgerelateerde aandoeningen, creëerde ze Stresscrafting®, een techniek waarmee men toxische stress op de werkvloer duurzaam wegwerkt. Ze bouwde ook de gecertifieerde opleiding Human Capital Management® uit. Ze is de auteur van onder andere De Chief Happiness Officer (LannooCampus, 2017) en Eerste hulp bij stress & burn-out (Lannoo, 2017).
Meer info: www.elkevanhoof.com, www.huisvoorveerkracht.be, www.Ally.Institute, www.ochocommunity.be en www.hallelujah.be
Bekijk op beluister ook zeker de podcast-reeks met Elke van Hoof op youtube
Schrijf je in op de wekelijkse HR-nieuwsbrief
