Wat moet een werkgever ondernemen bij een ernstig arbeidsongeval?

Een ongeval is snel gebeurd. Kenny Decruyenaere, advocaat-vennoot bij Claeys & Engels, geeft een overzicht van de stappen die een werkgever dient te nemen wanneer een werknemer een ernstig arbeidsongeval meemaakt.

Ernstig arbeidsongeval

Er is sprake van een arbeidsongeval in de zin van de Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 wanneer er zich

• (1) een plotse gebeurtenis (“een ongeval”) voordoet
• (2) die een letsel veroorzaakt
• en dat (3) tijdens
• en (4) door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.

Ook een ongeval op de weg naar en/of van het werk kan als een arbeidsongeval beschouwd worden, op voorwaarde dat het gaat om het “normale traject”, wat niet noodzakelijk de kortste weg is.

Niet elk arbeidsongeval is evenwel een “ernstig arbeidsongeval” in de zin van de welzijnswetgeving. De Welzijnswet omschrijft het begrip “ernstig ongeval” als “een ongeval dat zich op de arbeidsplaats zelf voordoet en dat wegens de ernst een grondig specifiek onderzoek vereist met het oog op het treffen van preventiemaatregelen die herhaling ervan moeten vermijden”. Het gaat dus eerst en vooral enkel om arbeidsongevallen die zich hebben voorgedaan op de arbeidsplaats en niet om ongevallen die zich hebben voorgedaan op de weg van of naar het werk.

In de Codex Welzijn worden verder concrete criteria vastgelegd waaraan moet zijn voldaan om een arbeidsongeval als een “ernstig arbeidsongeval” te kunnen beschouwen. Concreet gaat het om dodelijke arbeids­ongevallen, ongevallen met blijvende letsels en bepaalde ongevallen met tijdelijke letsels die een zekere arbeidsongeschiktheid met zich mee­brengen (bijvoorbeeld botbreuken, brandwonden …).

Stappenplan na een ernstig arbeidsongeval

Verwittigen van de bevoegde interne/externe preventiedienst

De bevoegde interne en/of externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (hierna: interne/externe dienst) moet onmiddellijk op de hoogte worden gebracht van het arbeidsongeval. Bij ernstige arbeids­ongevallen moet de interne/externe dienst ter plaatse komen om het arbeidsongeval te beoordelen en, desgevallend, bewarende maatregelen te treffen om onmiddellijke herhaling van het ongeval te vermijden. De interne/externe dienst is ook belast met het onderzoek naar het arbeidsongeval en het opstellen van een omstandig verslag.

Nemen van bewarende maatregelen

Om de onmiddellijke herhaling van eenzelfde of gelijkaardig arbeidsongeval te voorkomen, moet de werkgever bewarende maatregelen nemen. Daarbij kan onder andere gedacht worden aan het ontruimen van de plaats van het ongeval, het volledig stilleggen van de machine …

Onmiddellijke kennisgeving aan de bevoegde inspectiediensten

In geval van een zogenoemd “zeer ernstig arbeids­ongeval” moet de werkgever het arbeidsongeval onmiddellijk ter kennis brengen van de bevoegde inspectiediensten (Inspectie Toezicht Welzijn op het Werk). De melding moet gebeuren bij de directie die bevoegd is voor de plaats waar het arbeidsongeval zich heeft voorgedaan. De plaats waar de maatschappelijke zetel van de werkgever ligt, is niet relevant.

Met “zeer ernstige arbeidsongevallen” worden dodelijke arbeidsongevallen bedoeld en arbeids­ongevallen met een blijvend letsel.
De kennisgeving kan telefonisch worden verricht, dan wel via e-mail. Indien de kennisgeving telefonisch wordt verricht, is het aan te raden om navolgend nog een korte schriftelijke bevestiging te versturen.

Sinds enige tijd is er een actieve wachtdienst die bereikbaar is buiten de kantooruren op de volgende oproep­nummers:

• 02/235.53.00 (Nederlandstalig)
• 02/235.55.44 (Franstalig)

Na de kennisgeving zal de inspecteur in functie van de ernst en omstandigheden van het ongeval beslissen of een plaatsbezoek noodzakelijk is.

Opstellen van een omstandig verslag

De werkgever moet bij elk ernstig arbeidsongeval een omstandig verslag opstellen en overmaken aan de bevoegde inspectie TWW. Het omstandig verslag wordt opgesteld door de interne/externe dienst van de werkgever.
Het omstandig verslag moet een aantal verplichte vermeldingen bevatten, waaronder de identificatie van de betrokken partijen, de beschrijving van de plaats en omstandigheden van het ongeval, de oorzaken van het ongeval. De werkgever vult het omstandig verslag vervolgens aan met een concreet actieplan.

Het omstandig verslag moet binnen de 10 kalender­dagen na het arbeidsongeval worden overgemaakt aan de inspectie. Indien die termijn niet haalbaar is, kan de werkgever eerst een voorlopig verslag overmaken waarin de gegevens zijn opgenomen waarover men op dat ogenblik reeds beschikt.

Aangifte bij de arbeidsongevallenverzekering

De werkgever moet binnen de 8 kalenderdagen aangifte doen van een arbeidsongeval bij de arbeidsongevallenverzekering.
De aangifte van het arbeidsongeval kan gebeuren via een specifiek aangifteformulier. De aangifte kan ook elektronisch worden ingediend via het online portaal van de sociale zekerheid (www.socialsecurity.be). De werkgever die laattijdig aangifte doet of nalaat aangifte te doen van een arbeidsongeval stelt zich bloot aan strafsancties.

In geval van twijfel omtrent de kwalificatie van een ongeval is het aangewezen om het arbeidsongeval toch aan te geven aan de arbeidsongevallen­verzekering. De werkgever wordt immers niet geacht om zelf het ongeval te beoordelen.
De Arbeidsongevallenwet verplicht de werkgever om ieder ongeval dat aanleiding kán geven tot toepassing van de Arbeidsongevallenwet, aan te geven bij de bevoegde verzekeraar.

Arbeidsongevallensteekkaart

Ten slotte moet ook een arbeidsongevallensteekkaart worden opgesteld voor elk ongeval dat ten minste 4 dagen arbeidsongeschiktheid heeft veroorzaakt. Het aangifteformulier m.b.t. het arbeidsongeval kan de arbeidsongevallensteekkaart onder bepaalde voorwaarden vervangen.